เครือข่ายชาวบ้าน…พลังงานหมุนเวียน กับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
บทบาทที่รัฐต้องหันมาให้ความสนใจ ตอนจบ

"กากปาล์ม เศษไม้ยางพารา ลม แสงอาทิตย์ คือ พลังงานยั่งยืน"
"ถึงเวลาแล้ว ที่เราต้องให้ความสำคัญและหันมาสนใจเรื่องพลังงานยั่งยืนหรือพลังงานหมุนเวียนอย่างจริงจัง…" คือเสียงของ กลุ่มพลังงานยั่งยืนกระบี่ จ.กระบี่ กล่าวในวันเข้ารับ รางวัล Leaders For a Living Planet Award จัดขึ้นโดย WWF ซึ่งเป็นองค์กรระดับโลก ที่จัดขึ้นเพื่อมอบให้กลุ่มองค์กรระดับท้องถิ่นจากหลายๆ ประเทศทั่วโลก ที่ได้ดำเนินกิจกรรมอย่างต่อเนื่องในเรื่องพลังงานและสิ่งแวดล้อม

ในห้วงขณะนี้, จะเห็นว่า ทุกๆ วันพลังงานจะเข้ามามีบทบาทในกิจกรรมของมนุษย์มากขึ้น แม้กระทั่งกิจกรรมการพัฒนาประเทศ ที่ต้องอาศัยพลังงานเป็นปัจจัยพื้นฐานที่สำคัญ ความต้องการพลังงานในรูปต่างๆ จึงมีมากขึ้นเรื่อยๆ

ซึ่งได้นำไปสู่ปัญหาการตอบสนองความต้องการในการใช้ ปัญหาทางด้านราคา ความจำเป็นในการนำเข้า การใช้พลังงานจากกิจกรรมการพัฒนาต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พลังงานเชื้อเพลิงที่มาจากฟอสซิล อาทิ ถ่านหิน และน้ำมัน อีกทั้งการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เป็นจำนวนมาก ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญ ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

นอกจากนี้, ยังมีปัญหาจากการพัฒนาพลังงานเอง เช่น การผลิตไฟฟ้าจากถ่านหิน ตลอดจนนโยบายการพัฒนา พลังงานแบบรวมศูนย์ ไม่ได้มีการกระจายสู่ท้องถิ่น และอยู่บนพื้นฐานความต้องการของชุมชนอย่างแท้จริง สิ่งเหล่านี้ก่อให้เกิดผลตามมาอีกหลายด้าน

อย่างไรก็ตาม ยังมีพลังงานรูปแบบอื่นๆ ที่สะอาดกว่า การเผาไหม้มีการปล่อยก๊าซคาร์บอน ไดออกไซด์สู่ชั้นบรรยากาศในปริมาณที่ต่ำ สามารถตอบสนองความต้องการแท้จริงของชุมชน และอยู่บนฐานของทรัพยากรที่มีในชุมชน นั่นคือ พลังงานหมุนเวียน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม พลังงานที่มาจากวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร และผลผลิตทางการเกษตร เหล่านี้ควรจะเป็นทางออกที่ดีสำหรับประเทศไทยในอนาคต

กลุ่มพลังงานยั่งยืนกระบี่ จึงเกิดขึ้นมาในปี 2546 โดยมีสมาชิกซึ่งมาจากผู้ที่สนใจเรื่องพลังงานอย่างจริงจัง และต้องการเห็นการพัฒนาด้านพลังงานในลักษณะที่ยั่งยืน สะอาด และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และมีการเข้าไปมีส่วนร่วมจากภาคประชาชนอย่างแท้จริง

นายกฤษฤทธิ์ อดทน แกนนำกลุ่มพลังงานยั่งยืนกระบี่ จ.กระบี่ เปิดเผยว่า ทางกลุ่มได้เข้าร่วมในกิจกรรมโครงการจัดทำแผนพลังงานยั่งยืน ร่วมกับเทศบาลเมืองกระบี่ และทำการรณรงค์เผยแพร่ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับพลังงานหมุนเวียน การประหยัดพลังงาน และการใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ ให้กับกลุ่มต่างๆ ในสังคม โดยเฉพาะชาวบ้านในพื้นที่

นอกจากนั้น ยังมีการติดตาม ตรวจสอบ โครงการด้านพลังงานที่จะมีขึ้นในพื้นที่ และส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชน ในกระบวนการวางแผนและตัดสินใจในโครงการต่างๆ และกลุ่มพลังงานยั่งยืนกระบี่ ยังได้พยายามผลักดันนโยบายด้านพลังงานของประเทศไทย ให้มีการส่งเสริมพลังงานหมุนเวียนที่ท้องถิ่นสามารถมีส่วนร่วมอย่างแท้จริง

"ถึงเวลาแล้ว ที่เราต้องให้ความสำคัญและหันมาสนใจเรื่องพลังงานยั่งยืน หรือพลังงานหมุนเวียนอย่างจริงจัง ปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากการใช้พลังงานในรูปแบบเดิม โดยเฉพาะจากถ่านหิน ได้ก่อให้เกิดอันตรายอย่างมาก ต่อทรัพยากรและสุขภาพของคนในท้องถิ่น และหลายๆ คนอาจจะไม่ได้ให้ความสำคัญมากนักก็คือ อันตรายจากผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งมีถ่านหินเป็นตัวการสำคัญ"

"ดังนั้น ทางแก้ไขที่จะให้เรารอดพ้นจากอันตรายนี้ได้ คือเราต้องหันมาใช้พลังงานจากแหล่งพลังงานหมุนเวียน และนโยบายของประเทศ ต้องให้ความสำคัญในเรื่องนี้อย่างเร่งด่วน และที่สำคัญ การส่งเสริมพลังงานหมุนเวียน จะต้องให้ประชาชนในท้องถิ่นมีส่วนร่วมด้วย" นั่นคือเสียงของ กลุ่มพลังงานยั่งยืนกระบี่ กล่าวเอาไว้..

กระบี่ เป็นจังหวัดที่มีปาล์มน้ำมันเป็นจำนวนมาก ซึ่งสามารถนำมาใช้เป็นในการผลิตเชื้อเพลิงได้ และจากการเติบโตอย่างรวดเร็วด้านธุรกิจการท่องเที่ยว ประเด็นเรื่องพลังงาน นับว่าเป็นประเด็นที่มีความสำคัญมาก เนื่องจากเป็นประเด็นที่มีศักยภาพการแข่งขันทางธุรกิจ ซึ่งจะส่งผลต่อเนื่องถึงคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่ อีกทั้งยังเป็นประเด็นที่สามารถช่วยให้ชุมชนสามารถประหยัดค่าใช้จ่ายได้ นับเป็นประโยชน์ต่อเป้าหมายการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอีกด้วย

สำนักงานเทศบาลเมืองกระบี่ จ.กระบี่ ก็เป็นอีกหนึ่งองค์กรหน่วยงาน ที่ได้รับรางวัล Leaders For a Living Planet Award ในครั้งนี้ ซึ่งปัจจุบันเทศบาลเมืองกระบี่ มีพื้นที่ประมาณ 19 ตร.กม. มีประชากรรวม 25,464 คน เป็นหน่วยงานท้องถิ่นที่ถือว่าเป็นศูนย์กลางของจังหวัด หรือห้องรับแขกของเมือง และมีแหล่งที่มีความสมบูรณ์ทางทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญ ปัจจุบัน มีนายกีรติศักดิ์ ภูเก้าล้วน เป็นนายกเทศมนตรีเทศบาลเมืองกระบี่

กิจกรรมที่ผ่านมา ทางเทศบาลเมืองกระบี่ ได้เข้าไปมีส่วนร่วมในโครงการจัดทำแผนพลังงานยั่งยืน ร่วมกับกลุ่มพลังงานยั่งยืนกระบี่อย่างจริงจัง ซึ่งนำไปสู่การบูรณาการแผนดังกล่าว ซึ่งกิจกรรมแรกที่ได้นำไปสู่การปฏิบัติ คือ การสร้างโรงผลิตน้ำมันไบโอดีเซล โดยใช้วัตถุดิบจากปาล์มน้ำมันและน้ำมันพืชใช้แล้ว และมีการนำน้ำมันที่ผลิตได้ ไปใช้กับภาคขนส่ง โดยจะเริ่มจากยานพาหนะของเทศบาลก่อนเป็นอันดับแรก

เทศบาลเมืองกระบี่ ยังได้ประสานกับเทศบาลอื่นๆ เพื่อส่งเสริมให้มีการใช้พลังงานยั่งยืน และพิจารณาทางเลือกด้านพลังงานอย่างรอบด้าน ในการวางแผนและตัดสินใจ โดยจะให้ความสำคัญกับแหล่งพลังงานหมุนเวียนที่มีอยู่ในท้องถิ่น รวมไปถึง โครงการปรับเปลี่ยนการใช้ไฟฟ้าเติมอากาศในบ่อบำบัดน้ำเสียมาใช้กังหันลม ตามแนวพระราชดำริ โครงการศึกษาการผลิตกระแสไฟฟ้าจากการขึ้นลงของกระแสน้ำของแม่น้ำกระบี่ โครงการติดตั้งแผงกำเนิดไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์เพื่อใช้ในกิจกรรมของเทศบาล การส่งเสริมให้มีการผลิตน้ำร้อนจากแสงอาทิตย์ เป็นต้น

สำนักงานเทศบาลเมืองกระบี่ ยังมีความมุ่งมั่นในอนาคตว่า พลังงานประชาชนนับเป็นแรงขับเคลื่อนที่สำคัญมาก ต่อทิศทางการพัฒนาอย่างยั่งยืน ตัวอย่างจากการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดทำแผนพลังงานยั่งยืนกระบี่ ซึ่งได้บูรณาการเข้าไว้ในแผนเทศบาลแล้วนั้น ได้แสดงให้เห็นถึงการรวมพลังเพื่อปกป้องทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม เพื่อให้คงอยู่ถึงชนรุ่นต่อไป

และแสดงให้เห็นว่า การรวมพลังต่อสู้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ อีกทั้งยังเป็นตัวอย่างที่ดีในการมีส่วนร่วม ในการเสนอแนะเชิงยุทธศาสตร์ต่อแนวทางในกระบวนการวางแผนและการตัดสินใจ เพื่อให้กระบี่ เป็นเมืองแบบอย่างด้านพลังงานได้ในที่สุด

องอาจ เดชา
ประชาไทรายงาน