สัมภาษณ์ "อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์" : การเมืองและอำนาจวัฒนธรรม 2549

การเมืองอึมครึม และออกจะอึดอัดมากอยู่พอสมควร ในห้วงเวลานี้การตอบคำถามว่า ใครผิด ใครคือตัวปัญหา ดูเหมือนจะตอบได้ยากขึ้นทุกที "ประชาไท" มีโอกาสคุยกับ รศ.ดร.อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์ อาจารย์ประจำภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ในช่วงสั้นๆ และขอถ่ายทอดมุมมองต่อสถานการณ์การเมืองปัจจุบันมาฝากผู้อ่าน

 

0 0 0

 

อยากให้อาจารย์นิยามเกี่ยวกับสิ่งที่เรียกว่าการเมืองเชิงวัฒนธรรมในช่วงเวลาปัจจุบัน?

ถ้าหากเราพูดถึงการเมืองเชิงวัฒนธรรมในช่วงปี 2549 เราจะเห็นได้เด่นชัดมาก การเมืองในช่วงนี้มันสลับซับซ้อน อันแรกก็คือ ความขัดแย้งทางการเมืองในแง่ของอำนาจในการตัดสินใจทางการเมืองว่าจะใช้อะไรกับใคร มันมีความขัดแย้งระหว่างกลุ่มทุนเทียม ได้แก่ทุนที่เก็งกำไร และ Rent Seeker (ผู้แสวงหาค่าเช่า) กรณีการออก พ...สุวรรณภูมิ เห็นได้ชัด ผู้แสวงหาค่าเช่า กลุ่มทุนที่ทำการผลิตจริง กับทุนบริการ มันมีความขัดแย้งกันมากขึ้น และ 2 ทุนนี้ มันเข้าไปผนวกกับการเมืองข้างบนคือ Rent Seeker ไปเป็นผู้กุมอำนาจรัฐจากความขัดแย้งในฐานการผลิต เริ่มนำไปสู่ความขัดแย้งในฐานการเมืองระดับบน ก็คือความขัดแย้งของไทยรักไทยกับประชาธิปัตย์และพรรคอื่นๆ

 

และในการเมืองนี้ มันไปซ้อนการเมืองในมิติที่มากขึ้นคือ การเมืองไทยแบ่งอำนาจออกเป็น 3 ทาง อำนาจการเมือง อำนาจเศรษฐกิจ อำนาจวัฒนธรรม คือแต่เดิม เมื่อไหร่ก็ตามที่อำนาจเศรษฐกิจจะเข้าไปในการเมือง เขาก็เลือกที่จะอยู่ข้างหลัง เช่น กรณีคุณชวน หลีกภัย เห็นได้ชัดว่ามันมีกลุ่มทุนแบงก์ กลุ่มทุนธนาคารอยู่ข้างหลัง เขาจะไม่ออกมาข้างหน้า แต่กรณีของทุนเก็งกำไร ทุน Rent Seeker นี้มันโตทางด้านเศรษฐกิจแล้วมาฮุบอำนาจรัฐ มันเกินไป มันมาอยู่ข้างหน้า

 

ดูเหมือนว่า ต่างฝ่ายต่างก็พยายามสร้างอำนาจวัฒนธรรมใหม่ด้วย

ใช่ สิ่งที่น่าตกใจก็คือ มีการพยายามสร้างวัฒนธรรมใหม่ขึ้นมา มันเริ่มขยับเข้ายุ่งกับสิ่งที่มันเคยอยู่ออกพ้นไปคืออำนาจวัฒนธรรม มีความพยายามจะแสดงบทบาทของการเป็นผู้นำเดี่ยวและผู้นำเชิงวัฒนธรรม ลองนึกถึงการแนะนำหนังสือ ประชานิยมต่างๆ ทั้งหมดคือ การขยับเข้าสู่อำนาจเชิงวัฒนธรรม นำไปสู่ความขัดแย้งกับ "อำนาจเชิงวัฒนธรรมเดิม" ขึ้นมา ความขัดแย้งตรงนี้เป็นการปะทะในปริมณฑลสูง คือปริมณฑล อำนาจทางวัฒนธรรม มันจึงดึงเอาคนทั้งหลายในสังคมไทยเข้าไปมีส่วนร่วมกับความขัดแย้งนี้โดยปริยาย ไม่ว่าจะเป็น คำพูดอย่างเช่น เรามี 16 ล้านเสียง คาราวานคนจน การใส่เสื้อเหลือง และอื่นๆ เยอะแยะอำนาจทางวัฒนธรรมดังกล่าว ได้ดึงคนข้างล่างเข้าไป อันนี้คือปริมณฑลตรงนี้

           

ประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา ท้ายที่สุดแล้ว อำนาจทางวัฒนธรรมจะเป็นอำนาจที่สามารถสยบหรือแก้ไขความขัดแย้งได้ คือจะไม่ทำให้ความขัดแย้งปะทุรุนแรง อย่างกรณีสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม หลังสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งพยายามที่จะขยับไปยุ่งกับอำนาจเชิงวัฒนธรรม แต่จอมพลป. ก็ไปขัดแย้งกับอำนาจเชิงวัฒนธรรมจนกระทั่งอยู่ไม่ได้ แต่ก็ไม่ได้แรงอะไร ก็หนีออกนอกประเทศไป พล...เผ่า ศรียานนท์ก็หนีออกนอกประเทศไป ก็จบกัน

 

เรารู้ทางออกของปัญหาไหม

วันนี้ ความขัดแย้งดึงคนข้างล่างขึ้นมา ดึงคนทั้งหมดของสังคมขึ้นมา การสยบปัญหามันจึงไม่ง่ายแบบเดิม ถามว่า เรารู้ทางออกของปัญหาไหม วันนี้ทุกฝ่ายก็ไม่รู้ว่าจะลงยังไง และเดาไม่ออกว่า หมากต่อไปจะเป็นยังไง ทุกคนก็จะดันแนวทางของตัวเองให้สุดๆ นึกถึงทักษิณ กับ กกต. ทักษิณก็จะดัน กกต. ไปให้สุดให้มันดื้ออย่างดื้อด้าน ทักษิณก็เป็น Rent Seeker อย่างสุดๆ เหมือนกัน ฝั่งอำนาจวัฒนธรรมก็ดันสุดๆ เหมือนกัน คือทุกคนต่างก็ดันจนไม่รู้จุดประนีประนอม

 

ซึ่งจะดันไปสู่อะไรก็ไม่รู้ ผมเชื่อว่า ทุกคนเริ่มรู้สึกว่า มันยังไม่เห็นจุดสงบ วิธีเดียวคือดันไปก่อน ทุกคนคาดหวังว่า ดันไปอีกสักพักจะเห็นจุดลงได้ แต่มันจะเกิดจุดลงจริงๆ หรือไม่อันนี้ไม่รู้

 

การเมืองไทยเมื่อก่อนนั้น มันซูเอี๋ยกันกลายๆ คือเล่นระดับหนึ่งแล้วก็เอาละพอละ แค่นี้พอแล้ว แต่ตอนนี้ไม่ใช่ คือมีการประเมินผิดว่า หลังจากวันที่ 25 เมษายน 2549 (กรณีพระราชดำรัสพระราชทานทานแก่คณะตุลาการ) คือทางออกที่ทักษิณจะลง แต่สุดท้ายก็ไม่ยอมลง แต่ก็มีเกมใหม่ มีการพยายามดึงเอาทหารเข้าไป ซึ่งรู้สึกว่าเป็นศาลก่อนแล้วทหาร แต่ตรงไปตรงมาทุกฝ่ายไม่มีไพ่เล่น ทักษิณก็ไม่มีไพ่เล่น แต่ทักษิณก็ดัน กกต. ซึ่งน่าเป็นห่วง นี่คือการเมืองและอำนาจวัฒนธรรม 2549

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท