อ่านประกอบ จดหมายของพ่อสมเกียรติ พ้นภัย ที่ส่งถึงนายกรัฐมนตรี พล.อ.สุรยุทธ์จุลานนท์

เรื่อง การแก้ไขปัญหาผู้ได้รับผลกระทบจากการสร้างเขื่อนปากมูล

เรียน ฯพณฯ นายกรัฐมนตรี

ตามที่คณะรัฐมนตรีพิจารณาเมื่อคราวประชุมวันที่ 12 มิถุนายน 2550 เห็นชอบตามข้อเสนอของ กอ.รมน. ให้การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยรักษาระดับน้ำในแม่มูลไว้ที่ระดับ 106-108 ม.รทก. เพื่อให้ราษฎรเหนือเขื่อนทำการเกษตรนั้น

คณะกรรมการชาวบ้านเพื่อฟื้นฟูชีวิตและชุมชนลุ่มน้ำมูน (ชชช.) ใคร่ขอชี้แจงข้อมูล เพื่อให้ท่านได้พิจารณา ดังนี้

1.กรณีเขื่อนปากมูล เมื่อปี 2544 สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรีได้มอบหมายให้มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีจัดทำโครงการศึกษาวิจัยแนวทางการฟื้นฟูระบบนิเวศ วิถีชีวิและชุมชน ที่ได้รับผลกระทบจากเขื่อนปากมูล การศึกษาดังกล่าวได้เสนอให้เปิดประตูน้ำเขื่อนปากมูลตลอดปี เนื่องจากข้อพิจารณาที่ว่า ปัญหาของการผลิตกระแสไฟฟ้าของเขื่อนฯ สามารถมีทางออกทางเทคนิคได้หลายทาง แต่ส่วนปัญหาเศรษฐกิจชุมชนไม่สู้มีทางออกและมิสามารถแก้ได้ด้วยเทคนิค เขื่อนปากมูลส่งผลด้านลบต่อความยากจนและต่อความอุดมสมบูรณ์ของระบบนิเวศทางธรรมชาติอย่างมิสามารถปฏิเสธได้ การแก้ไขปัญหาให้ครัวเรือนถึง 8,000 กว่าครัวเรือน (ตัวเลขประมาณการของคณะวิจัย ซึ่งต่างจากจำนวน 6,176 ที่อยู่ในข่ายได้รับค่าชดเชยของ กฟผ.) นั้นต้องอาศัยทรัพยากร ความร่วมมือและเวลาของหลายฝ่ายที่เกี่ยวข้อง และเขื่อนก็ยังมิได้มีบทบาททางชลทานอย่างเต็มศักยภาพ สมควรมุ่งประโยชน์ของลำน้ำมูนเพื่อเศรษฐกิจพื้นฐานชุมชย ด้วยการพักใช้เขื่อนเพื่อผลิตกระแสไฟฟ้าไว้ก่อน

1.ในด้านความคุ้มค่าทางเศรษฐกิจของเขื่อนปากมูล สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย ได้ศึกษาถึงประสิทธิภาพของเขื่อนปากมูล เมื่อปี 2543 ในนามของคณะกรรมการเขื่อนโลก สรุปว่า เขื่อนปากมูลไม่คุ้มค่ากับการลงทุน ไม่แน่ว่าเขื่อนปากมูลจะได้สร้างหรือไม่ถ้าหากนำผลประโยชน์ที่แท้จริงไปใช้ในการวิเคราะห์ทางเศรษฐศาสตร์ นอกจากนั้น ยังระบุว่า ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งหมด รวมถึงเจ้าของโครงการเป็นผู้เสียผลประโยชน์

3.ด้านการชลประทาน จากการศึกษาของมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีในโครงการเดียวกันระบุว่า การใช้ประโยชน์ทางการชลประทานจากเครื่องสูบน้ำเดิมได้คาดการณ์ว่าสถานีสูบน้ำ 29 สถานีในแม่น้ำมูน เขตจังหวัดอุบลราชธานี ในระยะแรกจะมีศักยภาพหล่อเลี้ยงพื้นที่สูงถึง 45,000 ไร่ และในระยะต่อไปจะสามารถขยายได้เต็มพื้นที่โครงการถึง 160,000 ไร่ แต่ในความเป็นจริงที่ผ่านมายังถูกจำกัดอยู่มาก สถานีสูบน้ำให้บริการครอบคลุมพื้นที่โครงการไม่ได้ ในส่วนเฉพาะพื้นที่ที่ทำการศึกษาจากสถานีสูบน้ำที่มีอยู่จำนวน 9 สถานี ในพื้นที่อำเภอพิบูลมังสาหาร (6 สถานี) อำเภอสิรินธร (3 สถานี) นั้น กรมพัฒนาส่งเสริมพลังงานคาดว่าจะสามารถส่งน้ำได้ 14,757 ไร่ ในปัจจุบันได้มีเกษตรกรขอใช้น้ำเพียงประมาณ 2,526 ไร่ หรือประมาณร้อยละ 17 ของพื้นที่ที่คาดการณ์ไว้ในช่วงก่อนการเปิดประตู (2541-2542) ส่วนในช่วงที่เปิดประตูน้ำ (2544-2545) นั้น พื้นที่ขอใช้น้ำลดลงเหลือประมาณ 2,052 ไร่ หรือร้อยละ 14 เท่านั้น ปัญหาหนี้สืบเนื่องมาจากราคาค่าใช้น้ำ 80 บาทต่อชั่วโมง นับว่าเป็นต้นทุนที่สูงมากสำหรับราคาพืชผลผลิตหลักทางการเกษตร

ดังนั้น แม้ว่าจะมีการสร้างระบบชลประทานขึ้นมาใหม่ก็ไม่แน่ว่าชาวบ้านจะใช้น้ำในการทำการเกษตรหรือไม่เพียงใด เนื่องจากปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อการทำเกษตรอยู่ที่ต้นทุนและราคาผลผลิตเป็นสำคัญ การอ้างรายชื่อเกษตรกรที่ต้องการน้ำกว่า 23,000 ราย โดยไม่ได้พิจารณาจากข้อเท็จจริงจึงเป็นการตัดสินใจที่มีความสุ่มเสี่ยง โดยการรวบรวมรายชื่อผู้ต้องการน้ำ ยังเป็นข้อกังขาในพื้นที่ว่า รายชื่อดังกล่าว แท้ที่จริงแล้วมีความประสงค์ที่จะได้รับความช่วยเหลือในรูปแบบอื่น เช่น การจัดที่ดิน หรือกองทุนต่างๆ แต่ถูกบิดเบือนมาเป็นความต้องการให้รักษาระดับน้ำหรือไม่

4.จากมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 8 มิถุนายน 2547 ให้เปลี่ยนช่วงเวลาการเปิดประตูน้ำจากเดือนกรกฎาคม ถึงเดือนตุลาคม เป็นตั้งแต่เดือนพฤษภาคมหรือเดือนมิถุนายนเป็นต้นไปเป็นระยะเวลา 4 เดือน ก็เพื่อให้สอดคล้องกับการอพยพของปลาจากแม่น้ำโขง โดยในมติคณะรัฐมนตรีระบุชัดเจนว่า ช่วงเวลาการเปิดประตูน้ำจะต้องไม่ก่อให้เกิดความเดือดร้อนแก่การประกอบอาชีพประมง โดยเฉพาะการทำประมง ต่อมาคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม 2550 เห็นชอบให้เปิดประตูน้ำเขื่อนปากมูลสุดบานประตูในวันที่ 17 มิถุนายน 2550 ระบุว่าเพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ประชาชนทั้ง 2 ฝ่าย แต่มติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 12 มิถุนายน 2550 ที่ระบุให้รักษาระดับน้ำที่ 106-108 ม.รทก. ซึ่งเป็นการปิดประตูน้ำเขื่อนปากมูลถาวรนั้น นอกจากจะไม่เกิดประโยชน์กับพวกเราแล้ว ยังทำให้พวกเราไม่สามารถประกอบอาชีพประมงได้ การลงทุนในเครื่องมือประมงจึงสูญเปล่า เป็นสาเหตุแห่งหนี้สินที่เพิ่มพูนขึ้น ก็เนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงมติคณะรัฐมนตรีในครั้งนี้

เหตุผลดังกล่าวข้างต้น พวกเราจึงมีความต้องการให้ท่านได้ทบทวนการตัดสินใจรักษาระดับน้ำในระดับน้ำในระดับ 106-108 ม.รทก. เพราะนั่นคือปิดเขื่อนปากมูลอย่างถาวร และล้มเลิกมติคณะรัฐมนตรีเดิมที่ให้เปิดประตูน้ำ 4 เดือนสุดบานประตูไปโดยปริยาย เพราะระดับน้ำ 108 ม.รทก. คือระดับเก็บน้ำปรกติของเขื่อนปากมูล และเมื่อการไฟฟ้าฝ่ายผลิตปั่นไฟปรกติแล้วระดับน้ำก็จะอยู่ที่ประมาณ 106 ม.รทก. โดยไม่จำเป็นต้องเปิดประตูน้ำเขื่อนปากมูล

ที่สำคัญ การเปิดประตูน้ำที่พวกเราเรียกร้องคือการเปิดประตูเขื่อนทั้ง 8 บานสุดบานประตู เพื่อให้ปลาจากแม่น้ำโขงอพยพเข้าสู่แม่น้ำมูล ตามวัฏจักรของธรรมชาติ และที่ผ่านมาการเปิดประตูน้ำ 4 เดือนที่พวกเรายอมรับเป็นเพียงการจำยอมภายใต้อำนาจของรัฐบาลเก่า ความต้องการที่แท้จริงของพวกเราคือการเปิดประตูน้ำเขื่อนปากมูลอย่างถาวรตามข้อเสนอของมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี เพื่อให้ชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้านคืนสู่สภาวะปรกติ สามารถพึ่งพาตนเองได้ตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงต่อไป

จึงกราบเรียนมายังท่าน เพื่อโปรดพิจารณาแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของพวกเราให้ได้รับความเป็นธรรมต่อไป

    ขอแสดงความนับถืออย่างยิ่ง

        นายสมเกียรติ พ้นภัย

คณะกรรมการชาวบ้านเพื่อฟื้นฟูชีวิตและชุมชนลุ่มน้ำมูน (ชชช.)

อ่านประกอบ มาตรา 25, มาตรา 26 ของ พ.ร.บ.ความมั่นคงภายในราชอาณาจักร พ.ศ...

มาตรา 25 ในกรณีที่มีความจำเป็นเพื่อให้การกระทำอันเป็นภัยต่อความมั่นคงในราชอาณาจักรยุติลงได้โดยเร็ว หรือป้องกันมิให้เกิดเหตุร้ายแรงมากขึ้น ให้ผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายในมีอำนาจออกข้อกำหนดดังต่อไปนี้

(1)    ห้ามบุคคลใดนำอาวุธที่กำหนดในกฏกระทรวงออกนอกเคหสถาน

(2)    ห้ามการใช้เส้นทางคมนาคม หรือการใช้ยานพาหนะ หรือกำหนดเงื่อนไขการใช้เส้นทางคมนาคมหรือการใช้ยานพาหนะ

(3)    ห้ามมิให้การชุมนุม หรือมั่วสุมกัน ห้ามการแสดงมหรสพ ห้ามการโฆษณา เมื่อมีเหตุอันควรสงสัยว่าจะเป็นการชักชวนหรือยั่วยุให้มีการกรำความผิดกฏหมาย

(4)    ห้ามให้บุคคลใดออกนอกเคหสถานภายในระยะเวลาที่กำหนด เว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากเจ้าพนักงาน หรือบุคคลซึ่งได้รับการยกเว้น

(5)    ให้บุคคลใดนำอาวุธที่กำหนดในกฏกระทรวงมามอบไว้เป็นชั่วคราวตามความจำเป็นโดยการส่งมอบ การรับมอบ และการดูแลรักษาอาวุธดังกล่าวให้กำหนดหลักเกณฑ์การปฏิบัติงานที่เห็นสมควร

(6)    ให้เจ้าของกิจการ หรือผู้จัดการ หรือผู้รับผิดชอบในกิจการ หรือการทุจริต ซึ่งมีพนักงานหรือลูกจ้าง หรือบุคคลอื่นที่มีส่วนร่วมในการดำเนินกิจการ หรือการจัดการธุรกิจ จัดเก็บ และเก็บประวัติและแจ้งการย้ายเข้าและการย้ายออก การเลิกจ้าง และแจ้งพฤติการณ์ของบุคคลดังกล่าวให้เจ้าพนักงานทราบ

(7)    ออกคำสั่งให้การซื้อขายใช้ หรือมีไว้ในครอบครองซึ่งอาวุธ สินค้า เวชภัณฑ์เครื่องอุปโภคบริโภค เคมีภัณฑ์ หรือวัสดุอุปกรณ์อย่างหนึ่งอย่างใด ซึ่งอาจใช้กระทำการอันเป็นภัยต่อความมั่นคงในราชอาณาจักรต้องรายงาน หรือได้รับอนุญาตจากเจ้าพนักงาน หรือปฏิบัติตามเงื่อนไขที่ผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายในกำหนด

(8)    ออกคำสั่งให้ใช้กำลังทหารเพื่อช่วยเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง หรือตำรวจระงับเหตุการณ์ร้ายแรงหรือควบคุมสถานการณ์ให้เกิดความสงบโดยด่วน ทั้งนี้ในการปฏิบัติหน้าที่ของทหารให้มีอำนาจเช่นเดียวกับอำนาจหน้าที่ของเจ้าพนักงานตามพระราชบัญญัตินี้ โดยการใช้อำนาจหน้าที่ของทหารจะกระทำได้เพียงใดให้เป็นไปตามเงื่อนไข และเงื่อนเวลาที่ผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายในกำหนด แต่ต้องไม่เกินกว่ากรณีที่มีการใช้กฏอัยการศึก

            ข้อกำหนดตามวรรคหนึ่ง จะกำหนดเงื่อนเวลาในการปฏิบัติตามข้อกำหนด หรือเงื่อนไขในการปฏิบัติของเจ้าพนักงาน หรือมอบหมายให้เจ้าพนักงานกำหนดพื้นที่ และรายละเอียดอื่นเพิ่มเติม เพื่อมิให้มีการปฏิบัติที่ก่อให้เกิดความเดือดร้อนแก่ประชาชนเกินสมควรแก่เหตุก็ได้

            เมื่อการกระทำอันเป็นภัยต่อความมั่นคงในราชอาณาจักรยุติลง ให้ผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายในประกาศยกเลิกข้อกำหนดตามมาตรานี้โดยเร็ว

มาตรา 26 เพื่อให้การปฏิบัติหน้าที่ตามพระราชบัญญัตินี้มีประสิทธิภาพ ให้ผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายในออกประกาศให้เจ้าพนักงานมีอำนาจดังต่อไปนี้

(1)    จับกุมและควบคุมตัวบุคคลที่สงสัยว่าเป็นผู้ร่วมกระทำการให้เกิดการกระทำอันเป็นภัยต่อความมั่นคงภายในราชอาณาจักร หรือเป็นผู้ใช้ ผู้โฆษณา ผู้สนับสนุนการกระทำเช่นว่านั้น หรือปกปิดข้อมูลเกี่ยวกับการกระทำอันเป็นภัยความมั่นคงในราชอาณาจักร ทั้งนี้ เท่าที่มีเหตุจำเป็นเพื่อป้องกันมิให้บุคคลนั้นกระทำการหรือร่วมมือกระทำการใดๆ อันจะทำให้เกิดการกระทำอันเป็นภัยต่อความมั่นคงในราชอาณาจักร หรือเพื่อให้เกิดความร่วมมือในการระงับการกระทำเช่นว่านั้น

(2)    ดำเนินการปราบปรามบุคคล กลุ่มบุคคล หรือกลุ่มองค์กรที่ก่อให้เกิดการกระทำอันเป็นภัยต่อความมั่นคงในราชอาณาจักร

(3)    ออกหนังสือสอบถาม หรืออกคำสั่งเรียกบุคคลใดมารายงานตัวต่อเจ้าพนักงาน หรือมาให้ถ้อยคำ หรือส่งมอบเอกสาร หรือหลักฐานใด เมื่อมีเหตุอันควรสงสัยว่ามีการกระทำอันเป็นภัยต่อความมั่นคงในราชอาณาจักร

(4)    ตรวจค้นบุคคล ยานพาหนะ เคหสถาน สิ่งปลูกสร้าง หรือสถานที่ใดๆ ตามความจำเป็นเมื่อมีเหตุสงสัยตามสมควรว่ามีทรัพย์สินซึ่งมีไว้เป็นความผิด หรือได้มาจากการกระทำความผิด หรือได้ใช้ หรือจะใช้ในการกระทำอันเป็นภัยต่อความมั่นคงในราชอาณาจักร

(5)    เข้าไปในเคหสถาน หรือสถานที่ใดๆ เพื่อตรวจค้น เมื่อมีเหตุสงสัยว่ามีบุคคลที่ต้องสงสัยว่าจะก่อให้เกิดการกระทำอันเป็นภัยต่อความมั่นคงในราชอาณาจักรหลบซ่อนตัวอยู่ หรือมีทรัพย์สินซึ่งมีไว้เป็นความผิด หรือได้มาจากการกระทำความผิด หรือได้ใช้ หรือจะใช้ในการกระทำเช่นว่านั้น หรืออาจใช้เป็นพยานหลักฐานลงโทษผู้กระทำความผิดได้ เมื่อมีเหตุอันเชื่อได้ว่าหากไม่รีบดำเนินการบุคคลนั้นจะหลบหนี หรือทรัพย์สินจะถูกโยกย้าย ซุกซ่อน ทำลาย หรือทำให้เปลี่ยนสภาพไปจากเดิม

(6)    ยึดหรืออายัดทรัพย์สิน เอกสาร หรือพยานหลักฐานที่เกี่ยวกับการกระทำอันเป็นภัยต่อความมั่นคงในราชอาณาจักร