สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงเป็นพระธิดาพระองค์แรกในสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก และสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ประสูติเมื่อวันอาทิตย์ที่ 6 พฤษภาคม พุทธศักราช 2466 ณ กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ พระนามในสูติบัตรเมื่อแรกประสูติ คือ  "เมย์" ซึ่งเป็นชื่อตามเดือนที่ประสูติ ทรงมีพระอนุชา คือ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดลฯ และพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชฯ

สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ประทับ ณ ประเทศอังกฤษ จนพระชันษา 8 เดือน จึงเสด็จนิวัตประเทศไทยเป็นครั้งแรก และประทับอยู่ในเมืองไทยจนมีพระชันษาได้ 2 ปี หลังจากนั้น เสด็จไปประเทศเยอรมนี ฝรั่งเศส และสหรัฐอเมริกา และประทับอยู่ที่นั้นได้  5  ปี  6 เดือน จึงเสด็จกลับประเทศไทย

เมื่อปีพุทธศักราช 2472 ทรงเริ่มการศึกษาในระดับประถมศึกษาที่โรงเรียนราชินี กรุงเทพมหานคร ทรงศึกษาอยู่ที่โรงเรียนราชินีจนถึงปีพุทธศักราช 2476 หลังจากนั้น เสด็จไปทรงศึกษาต่อในระดับมัธยมศึกษา ณ เมืองโลซานน์ และเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ทรงสำเร็จการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาเมื่อปี พุทธศักราช 2485 ในปีนั้นเอง ทรงเข้าศึกษาต่อและทรงสำเร็จการศึกษาวิทยาศาสตร์บัณฑิต สาขาเคมีที่มหาวิทยาลัยโลซานน์ ต่อมา ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อทรงเสกสมรสกับ พ.อ.อร่าม รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ และมีพระธิดา 1 องค์ คือ ท่านผู้หญิงทัศนาวลัย ศรสงคราม

ในปีพุทธศักราช  2492  สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เสด็จกลับประเทศไทย และทรงปฏิบัติพระกรณียกิจด้านการสอนภาษาและวรรณคดีฝรั่งเศสให้แก่นิสิตนักศึกษาในมหาวิทยาลัยต่างๆ หลายแห่ง คือ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่และมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และทรงก่อตั้งสมาคมครูภาษาฝรั่งเศสแห่งประเทศไทยขึ้นในปีพุทธศักราช 2520

สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ร่วมทรงงานในกิจกรรมและตามเสด็จสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ในการเสด็จหน่วยแพทย์เคลื่อนที่และเยี่ยมราษฎร ภายหลังทรงปฏิบัติพระกรณียกิจด้านสังคมสงเคราะห์เพิ่มมากขึ้น ทรงรับมูลนิธิเด็กอ่อนในสลัมไว้ในพระอุปถัมภ์ มีผลให้เกิดโครงการพัฒนาเด็กเพิ่มขึ้น เช่น โครงการพัฒนาเด็กในชุมชนและโครงการสาธารณสุขมูลฐานสำหรับแม่และเด็ก

วันที่ 6 พฤษภาคม 2538 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวขึ้นครองราชย์ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมสถาปนาพระอิสริยศักดิ์พระองค์เป็น สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์

ต่อมาทรงรับเป็นองค์นายิกากิตติมศักดิ์มูลนิธิแพทย์อาสาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เมื่อวันที่ 18 สิงหาคม พุทธศักราช 2538 ทรงดำรงตำแหน่งประธานมูลนิธิโรคไตแห่งประเทศไทย ทรงเป็นประธานมูลนิธิหม่อมเจ้าบุญจิราธร (ชุมพล) จุฑาธุช ซึ่งมีวัตถุประสงค์เกี่ยวกับการให้ทุนการศึกษาแพทย์ตามโครงการแพทย์ชนบท ให้ทุนการศึกษาแก่นักศึกษาพยาบาลที่เรียนดีแต่ขาดแคลนทุนทรัพย์ และให้ทุนการศึกษาสำหรับผู้ที่จะสมัครเป็นอาจารย์วิชาการพยาบาล ทรงดำรงตำแหน่งประธานมูลนิธิขาเทียมในสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงดำรงตำแหน่งประธานมูลนิธิถันยรักษ์ในพระบรมราชูประถัมภ์สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี นอกจากนี้ยังได้ทรงรับมูลนิธิและกองทุนการกุศลต่างๆไว้ในพระอุปถัมภ์อีกหลายหน่วยงาน เป็นต้นว่า สมาคมพยาบาลสาธารณสุขไทย มูลนิธิเด็กโรคหัวใจแห่งประเทศไทย มูลนิธิส่งเสริมสวัสดิภาพสตรีและเยาวชน กองทุนหมอเจ้าฟ้า มูลนิธิโลกสีเขียว มูลนิธิสงเคราะห์เด็กพิการทางสมองและปัญญา ฯลฯ

นอกจากงานด้านสังคมสงเคราะห์และสาธารณสุขแล้วยังทรงพระนิพนธ์ผลงานต่างๆ ไว้หลายเล่ม แบ่งเป็นพระนิพนธ์เกี่ยวกับราชวงศ์ 10 เรื่อง และบทพระนิพนธ์เกี่ยวกับการทัศนาจร จำนวน 9 เรื่อง

วันที่ 15 มิถุนายน พุทธศักราช 2550 สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ได้เสด็จประทับรักษาพระอาการประชวร ณ อาคารเฉลิมพระเกียรติ โรงพยาบาลศิริราช เรื่อยมาพระอาการประชวรได้ทรุดลงตามลำดับ และสิ้นพระชนม์เมื่อเวลา 02.54 น. วันที่ 2 มกราคม 2551 รวมพระชันษา 84 ปี

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สำนักพระราชวังจัดการพระศพ ถวายพระเกียรติสูงสุดตามราชประเพณี ประดิษฐานพระศพ ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง    

เรียบเรียงจาก : สำนักข่าวกรมประชาสัมพันธ์ และผู้จัดการออนไลน์