ในสังคมที่ความต่อเนื่องของสถานการณ์อาจไม่เกี่ยวข้องกับพื้นที่และเวลา ในสังคมที่ภาษาคนเริ่มที่จะอธิบายปรากฏการณ์ต่างๆ ไม่ได้แล้ว .. เราไม่ได้เผชิญกับวิกฤตเดียวแล้วจบง่ายๆ อีกต่อไป ลองไปดูกันเมื่อปีที่ผ่านมาเราผ่านวิกฤตที่น่าปวดหัวอะไรมาบ้าง และผลกระทบของมันจะยังคงไหลลื่นเคลื่อนไหวไปเรื่อยๆ โดยในตอนแรกนี้ขอนำเสนอ "วิกฤตราคาน้ำมัน" สู่ "วิกฤตราคาอาหาร"
ที่มาของภาพ: www.localtalk2004.com
วิกฤตราคาน้ำมัน
การเพิ่มขึ้นของราคาน้ำมันในช่วงปี 2548- 2550 นับว่ารุนแรงและได้ส่งผลกระทบต่อภาคเศรษฐกิจและภาคครัวเรือนเป็นอย่างมาก โดยภาครัฐได้ออกมาตรการเพื่อช่วยเหลือแก่ภาคธุรกิจและครัวเรือน เป็นระยะๆ และผู้ที่เกี่ยวข้องสามารถปรับตัวในการใช้พลังงานอย่างประหยัดได้ในระดับหนึ่ง ซึ่งมีส่วนทำให้ยอดการใช้น้ำมันสำเร็จรูปในปี 2550 ลดลงจากปี 2547 ประมาณ 2,395 ล้านลิตร หรือลดลงเฉลี่ยร้อยละ 2.2 ต่อปี อย่างไรก็ดีในปี 2551 ราคาน้ำมันได้เพิ่มสูงขึ้นอย่างที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน โดยในเดือนมิถุนายนราคาน้ำมันดิบดูไบและโอมานทำ new high เหนือระดับราคา 136 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล เทียบกับปี 2547 ที่มีระดับราคาเฉลี่ยต่ำกว่า 35 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล เนื่องจากมีปัจจัยหลายด้านที่ส่งผลกระทบให้ราคาน้ำมันพุ่งสูงขึ้นอย่างมาก อาทิ เงินดอลลาร์ที่อ่อนค่าทำให้นักลงทุนหันเก็งกำไรในน้ำมันมากขึ้น ปัญหาของผู้ผลิต/ผู้ส่งออกน้ำมัน ความต้องการใช้ที่เพิ่มสูงขึ้น รวมทั้งภัยพิบัติทางธรรมชาติ และปัญหาความขัดแย้งทางการเมืองระหว่างประเทศ [1]
แต่หลังจากเดือนกรกฎาเป็นต้นมา พบว่าราคาน้ำมันได้ลดลงอย่างรวดเร็ว ทั้งนี้ราคาน้ำมันที่จำหน่ายในประเทศไทย ก็ได้ทำสถิติ new high และ new low ในรอบ 4 ปี โดยจากผลของราคาน้ำมันตลาดโลกที่ปรับสูงเมื่อช่วงครึ่งปีแรกของปี 2551 ได้ทำให้น้ำมันขายปลีกในไทยทั้งเบนซินและดีเซลในไทยสูงกว่า 45 บาท/ลิตร เป็นราคาสูงสุดที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน (new high) แต่ในเดือนธันวาคม คนไทยมีโอกาสได้ใช้ดีเซลที่ต่ำกว่า 20 บาท/ลิตร แก๊สโซฮอล์ต่ำกว่า 15 บาท/ลิตร ถือเป็นราคาต่ำสุด (new low) ในรอบ 4 ปี [2]
ทั้งนี้นับตั้งแต่ปี 2548 สถานการณ์ในตลาดทุนมีความผันผวนค่อนข้างสูง อีกทั้งค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯ ก็มีแนวโน้มอ่อนค่าลง บรรดานักลงทุนจึงได้ปรับเปลี่ยนการลงทุน จากการเก็งกำไรในตลาดทุน และการเก็งกำไรในอัตราแลกเปลี่ยนดอลลาร์สหรัฐฯ หันมาเก็งกำไรในสัญญาซื้อขายน้ำมันดิบในตลาดล่วงหน้ามากขึ้น ส่งผลให้ราคาน้ำมันดิบพุ่งสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งตั้งแต่ต้นปี 2550 ที่ผ่านมา ราคาน้ำมันดิบสัญญาซื้อขายล่วงหน้ามีความสัมพันธ์กับค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯ ที่สูงมาก โดยราคาน้ำมันดิบ NYMEX สัญญาล่วงหน้าหนึ่งเดือนเฉลี่ยในเดือนมกราคม 2550 อยู่ที่ 54.67 ดอลลาร์สหรัฐฯ/บาร์เรล และอัตราแลกเปลี่ยนดอลลาร์สหรัฐฯ อยู่ที่ 1.3 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อหนึ่งยูโร ขณะที่ในเดือนกรกฎาคม 2551 ราคาเฉลี่ยน้ำมันดิบ NYMEX ปรับสูงขึ้นไปที่ 133.48 ดอลลาร์สหรัฐฯ/บาร์เรล โดยค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯ ก็อ่อนค่าลงไปอยู่ที่ 1.58 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อหนึ่งยูโร ขณะที่ในเดือนกันยายน 2551 ที่ผ่านมา ราคาเฉลี่ยน้ำมันดิบ NYMEX ลดลงมาอยู่ที่ 103.76 ดอลลาร์สหรัฐฯ/บาร์เรล โดยค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯ ก็แข็งค่าขึ้นมาอยู่ที่ 1.43 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อหนึ่งยูโร และนับตั้งแต่ต้นเดือนสิงหาคม 2551 ค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯ เริ่มแข็งค่าขึ้นเมื่อเทียบกับเงินสกุลสำคัญ เช่น ยูโร จึงเกิดการเทขายสัญญาซื้อขายน้ำมันดิบล่วงหน้าออกมาบ้าง ส่งผลให้ราคาน้ำมันดิบปรับตัวลดลง แต่ทว่าในเดือนตุลาคมราคาน้ำมันดิบกลับลดลงอย่างรวดเร็วถึงกว่า 37 ดอลลาร์สหรัฐฯ/บาร์เรล ซึ่งมากกว่าค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯที่แข็งค่าขึ้นเพียงประมาณ 0.12 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อหนึ่งยูโร ซึ่งแสดงให้เห็นว่ายังคงมีปัจจัยอื่นที่ส่งผลให้ราคาน้ำมันดิบปรับตัวลดลงอย่างรวดเร็ว [3]
ในช่วงที่เราเผชิญกับวิกฤตราน้ำมัน (ช่วงครึ่งปีแรก) มันได้ส่งผลกระทบต่อคนธรรมดาสามัญอย่างเลี่ยงไม่ได้ เนื่องจาก "น้ำมัน" นั้น แทบที่จะเป็นต้นทุนที่อยู่ในสินค้าและบริการเกือบทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นภาคอุตสาหกรรม, เกษตร, ประมง, ขนส่ง และบริการ รวมถึงส่งผลให้เกิดค่าใช้จ่ายภาคครัวเรือนที่สูงขึ้นโดยเฉพาะในช่วงกลางปี 2551
โดยสถานการณ์ในไตรมาสที่ 2 ของปีที่ผ่านมานั้น พบว่านอกเหนือจากแรงผลักดันจากภาคเกษตรที่ขยายตัวสูงถึงร้อยละ 6.5 (จากร้อยละ 3.5 ในไตรมาสที่ 1/2551) แล้ว การผลิตในภาคอื่นๆ ส่วนใหญ่ล้วนชะลอตัวลง ทั้งภาคอุตสาหกรรม การค้าส่งค้าปลีก และการบริการด้านอื่นๆ ขณะที่ภาคประมงและก่อสร้างหดตัวเมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน (ร้อยละ 3.0 และ 3.9 ตามลำดับ) ทั้งนี้การผลิตในภาคเกษตรที่ขยายตัวสูงจากแรงหนุนในด้านราคาและความต้องการสินค้าเกษตรที่ปรับตัวสูงขึ้นอย่างมาก [4]
ช่วงครึ่งปีที่ผ่านมา ราคาน้ำมันดีเซลซึ่งเป็นต้นทุนสำคัญของการขนส่งทางบกมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยในช่วงกลางปี 2551 ได้ทำสถิติแตะที่ระดับสูงกว่า 40 บาทต่อลิตร ขยายตัวจากช่วงเดียวกันของปีก่อนเกือบร้อยละ 60 ซึ่งหากพิจารณาเป็นรายไตรมาส พบว่า ไตรมาสที่ 1 ปี 2551 ราคาน้ำมันดีเซลโดยเฉลี่ยอยู่ที่ระดับ 29.7 บาทต่อลิตร ขยายตัวประมาณ ร้อยละ 28.3 และคาดว่าจะสูงขึ้นมาอยู่ที่เฉลี่ย 36.4 บาทต่อลิตร ขยายตัวประมาณร้อยละ 36.8 ในไตรมาสที่ 2 ซึ่งขณะนี้ต้นทุนน้ำมันคิดเป็นสัดส่วนประมาณร้อยละ 60-70 ของต้นทุนขนส่งทั้งหมด สะท้อนให้เห็นถึงภาวะต้นทุนของภาคการขนส่งที่สูงขึ้น ทั้งนี้ ผู้ประกอบการก็ได้มีการปรับขึ้นค่าบริการขนส่งตามการปรับขึ้นของราคาน้ำมันไปด้วย [5]
ในส่วนของภาคสินอุปโภค-บริโภคก็พบว่ามีการขึ้นราคาสินค้าอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นข้าวแกงไปจนถึงสินค้าต่างๆ ที่ใช้ในชีวิตประจำวัน โดยเหตุผลหลักของผู้ประกอบการก็คือการอ้างถึงการเพิ่มขึ้นของราคาน้ำมัน
สถิติราคาน้ำมันปี พ.ศ. 2551 [6]
PTT DATE OF CHANGES | ULG95 | UGR91 | 95 E10 | 91 E10 | 95 E20 | 95 E85 | HSD | HSD B5 | Diesel Palm | NGV |
01 Jan 2008 05:00 | 32.89 | 31.59 | 28.89 | 28.09 | 27.29 | 29.34 | 28.34 | 8.5 | ||
03 Jan 2008 05:00 | 33.29 | 31.99 | 29.29 | 28.49 | 27.29 | 29.74 | 28.74 | 8.5 | ||
08 Jan 2008 05:00 | 33.69 | 32.39 | 29.69 | 28.89 | 27.69 | 29.74 | 28.74 | 8.5 | ||
17 Jan 2008 05:00 | 33.29 | 31.99 | 29.29 | 28.49 | 27.29 | 29.34 | 28.34 | 8.5 | ||
22 Jan 2008 05:00 | 32.89 | 31.59 | 28.89 | 28.09 | 26.89 | 29.34 | 28.34 | 8.5 | ||
24 Jan 2008 05:00 | 32.49 | 31.19 | 28.49 | 27.69 | 26.49 | 28.94 | 27.94 | 8.5 | ||
30 Jan 2008 05:00 | 32.79 | 31.69 | 28.79 | 27.99 | 26.79 | 29.14 | 28.34 | 8.5 | ||
01 Feb 2008 05:00 | 32.79 | 31.69 | 28.79 | 27.99 | 26.79 | 29.14 | 28.64 | 8.5 | ||
15 Feb 2008 05:00 | 32.79 | 31.69 | 28.79 | 27.99 | 26.79 | 29.14 | 28.64 | 28.64 | 8.5 | |
21 Feb 2008 05:00 | 33.19 | 32.09 | 29.19 | 28.39 | 27.19 | 29.54 | 29.04 | 29.04 | 8.5 | |
28 Feb 2008 05:00 | 33.59 | 32.49 | 29.59 | 28.79 | 27.59 | 29.94 | 29.44 | 29.44 | 8.5 | |
13 Mar 2008 05:00 | 34.09 | 32.99 | 30.09 | 29.29 | 28.09 | 29.94 | 29.44 | 29.44 | 8.5 | |
15 Mar 2008 05:00 | 34.59 | 33.49 | 30.59 | 29.79 | 28.59 | 29.94 | 29.44 | 29.44 | 8.5 | |
16 Mar 2008 05:00 | 34.59 | 33.49 | 30.59 | 29.79 | 28.59 | 30.44 | 29.94 | 29.94 | 8.5 | |
18 Mar 2008 05:00 | 34.59 | 33.49 | 30.59 | 29.79 | 28.59 | 30.94 | 30.24 | 30.24 | 8.5 | |
22 Mar 2008 05:00 | 34.09 | 32.99 | 30.09 | 29.29 | 28.09 | 30.94 | 30.24 | 30.24 | 8.5 | |
01 Apr 2008 05:00 | 34.59 | 33.49 | 30.59 | 29.79 | 28.59 | 31.44 | 30.74 | 30.74 | 8.5 | |
09 Apr 2008 05:00 | 35.09 | 33.99 | 31.09 | 30.29 | 29.09 | 31.44 | 30.74 | 30.74 | 8.5 | |
11 Apr 2008 05:00 | 35.09 | 33.99 | 31.09 | 30.29 | 29.09 | 31.94 | 31.24 | 31.24 | 8.5 | |
19 Apr 2008 05:00 | 35.59 | 34.49 | 31.59 | 30.79 | 29.59 | 32.44 | 31.74 | 31.74 | 8.5 | |
23 Apr 2008 05:00 | 36.09 | 34.99 | 32.09 | 31.29 | 30.09 | 32.44 | 31.74 | 31.74 | 8.5 | |
24 Apr 2008 05:00 | 36.09 | 34.99 | 32.09 | 31.29 | 30.09 | 32.94 | 32.24 | 32.24 | 8.5 | |
30 Apr 2008 05:00 | 36.59 | 35.49 | 32.59 | 31.79 | 30.59 | 33.44 | 32.74 | 32.74 | 8.5 | |
08 May 2008 05:00 | 37.09 | 35.99 | 33.09 | 32.29 | 31.09 | 33.94 | 33.24 | 33.24 | 8.5 | |
12 May 2008 05:00 | 37.59 | 36.49 | 33.59 | 32.79 | 31.59 | 34.44 | 33.74 | 33.74 | 8.5 | |
14 May 2008 05:00 | 38.09 | 36.99 | 34.09 | 33.29 | 32.09 | 34.44 | 33.74 | 33.74 | 8.5 | |
17 May 2008 05:00 | 38.59 | 37.49 | 34.59 | 33.79 | 32.59 | 34.94 | 34.24 | 34.24 | 8.5 | |
19 May 2008 05:00 | 38.59 | 37.49 | 34.59 | 33.79 | 32.59 | 35.44 | 34.74 | 34.74 | 8.5 | |
21 May 2008 05:00 | 39.09 | 37.99 | 35.09 | 34.29 | 33.09 | 35.44 | 34.74 | 34.74 | 8.5 | |
22 May 2008 05:00 | 39.09 | 37.99 | 35.09 | 34.29 | 33.09 | 35.94 | 35.24 | 35.24 | 8.5 | |
24 May 2008 05:00 | 39.59 | 38.49 | 35.59 | 34.79 | 33.59 | 36.64 | 35.94 | 35.94 | 8.5 | |
25 May 2008 05:00 | 39.59 | 38.49 | 35.59 | 34.79 | 33.59 | 37.64 | 36.94 | 36.94 | 8.5 | |
28 May 2008 05:00 | 40.09 | 38.99 | 36.09 | 35.29 | 34.09 | 38.34 | 37.64 | 37.64 | 8.5 | |
29 May 2008 05:00 | 40.09 | 38.99 | 36.09 | 35.29 | 34.09 | 39.04 | 38.34 | 38.34 | 8.5 | |
31 May 2008 05:00 | 40.09 | 38.99 | 35.39 | 34.59 | 33.39 | 39.04 | 38.34 | 38.34 | 8.5 | |
09 Jun 2008 05:00 | 40.79 | 39.69 | 36.09 | 35.29 | 34.09 | 39.74 | 39.04 | 39.04 | 8.5 | |
11 Jun 2008 05:00 | 41.59 | 40.49 | 36.89 | 36.09 | 34.89 | 40.54 | 39.84 | 39.84 | 8.5 | |
13 Jun 2008 05:00 | 41.59 | 40.49 | 36.89 | 36.09 | 35.59 | 41.34 | 40.64 | 40.64 | 8.5 | |
15 Jun 2008 05:00 | 42.09 | 40.99 | 37.39 | 36.59 | 36.09 | 41.84 | 41.14 | 41.14 | 8.5 | |
30 Jun 2008 05:00 | 42.89 | 41.79 | 38.19 | 37.39 | 36.89 | 42.64 | 41.94 | 41.94 | 8.5 | |
03 Jul 2008 05:00 | 43.29 | 42.19 | 38.59 | 37.79 | 37.29 | 43.44 | 42.74 | 42.74 | 8.5 | |
07 Jul 2008 05:00 | 43.89 | 42.79 | 39.19 | 38.39 | 37.89 | 44.24 | 43.54 | 43.54 | 8.5 | |
10 Jul 2008 05:00 | 42.19 | 38.59 | 37.79 | 37.29 | 44.24 | 43.54 | 43.54 | 8.5 | ||
11 Jul 2008 05:00 | 41.79 | 38.19 | 37.39 | 36.89 | 44.24 | 43.54 | 43.54 | 8.5 | ||
18 Jul 2008 05:00 | 41.19 | 37.59 | 36.79 | 36.29 | 43.64 | 42.94 | 42.94 | 8.5 | ||
20 Jul 2008 05:00 | 40.39 | 36.79 | 35.99 | 35.49 | 43.04 | 42.34 | 42.34 | 8.5 | ||
22 Jul 2008 05:00 | 39.39 | 35.79 | 34.99 | 34.49 | 42.24 | 41.54 | 41.54 | 8.5 | ||
25 Jul 2008 12:01 | 38.59 | 31.09 | 30.29 | 29.79 | 38.74 | 38.24 | 38.24 | 8.5 | ||
29 Jul 2008 05:00 | 38.59 | 31.09 | 30.29 | 29.79 | 37.94 | 37.44 | 37.44 | 8.5 | ||
30 Jul 2008 05:00 | 37.99 | 30.49 | 29.69 | 29.19 | 37.94 | 37.44 | 37.44 | 8.5 | ||
01 Aug 2008 05:00 | 37.99 | 30.49 | 29.69 | 29.19 | 37.44 | 36.94 | 36.94 | 8.5 | ||
02 Aug 2008 05:00 | 37.99 | 30.49 | 29.69 | 29.19 | 37.44 | 36.74 | 36.74 | 8.5 | ||
05 Aug 2008 05:00 | 37.99 | 30.49 | 29.69 | 29.19 | 36.84 | 36.14 | 36.14 | 8.5 | ||
06 Aug 2008 05:00 | 37.49 | 29.99 | 29.19 | 28.69 | 35.84 | 35.14 | 35.14 | 8.5 | ||
09 Aug 2008 05:00 | 37.49 | 29.99 | 29.19 | 28.69 | 35.04 | 34.34 | 34.34 | 8.5 | ||
12 Aug 2008 05:00 | 36.89 | 29.39 | 28.59 | 28.09 | 34.24 | 33.54 | 33.54 | 8.5 | ||
14 Aug 2008 05:00 | 36.29 | 28.79 | 27.99 | 27.49 | 33.64 | 32.94 | 32.94 | 8.5 | ||
19 Aug 2008 05:00 | 36.29 | 28.79 | 27.99 | 27.49 | 33.04 | 32.34 | 32.34 | 8.5 | ||
29 Aug 2008 05:00 | 36.29 | 28.79 | 27.99 | 27.49 | 20.19 | 33.04 | 32.34 | 32.34 | 8.5 | |
04 Sep 2008 05:00 | 36.29 | 28.79 | 27.99 | 27.49 | 20.19 | 32.44 | 31.74 | 31.74 | 8.5 | |
12 Sep 2008 05:00 | 36.29 | 28.79 | 27.99 | 27.49 | 20.19 | 31.84 | 31.14 | 31.14 | 8.5 | |
17 Sep 2008 05:00 | 35.79 | 28.29 | 27.49 | 26.99 | 19.69 | 31.34 | 30.64 | 30.64 | 8.5 | |
19 Sep 2008 05:00 | 35.19 | 27.69 | 26.89 | 26.39 | 19.09 | 30.74 | 30.04 | 30.04 | 8.5 | |
01 Oct 2008 05:00 | 34.59 | 27.09 | 26.29 | 25.79 | 18.49 | 30.14 | 29.44 | 29.44 | 8.5 | |
05 Oct 2008 05:00 | 34.19 | 27.09 | 26.29 | 25.79 | 18.49 | 29.54 | 28.84 | 28.84 | 8.5 | |
07 Oct 2008 05:00 | 33.79 | 26.89 | 26.09 | 25.59 | 18.29 | 28.74 | 28.04 | 28.04 | 8.5 | |
09 Oct 2008 05:00 | 33.79 | 26.89 | 26.09 | 25.59 | 18.29 | 28.14 | 27.44 | 27.44 | 8.5 | |
11 Oct 2008 05:00 | 33.39 | 26.49 | 25.69 | 25.19 | 18.29 | 27.54 | 26.84 | 26.84 | 8.5 | |
14 Oct 2008 05:00 | 32.99 | 26.49 | 25.69 | 25.19 | 18.29 | 26.74 | 26.04 | 26.04 | 8.5 | |
15 Oct 2008 05:00 | 31.99 | 25.49 | 24.69 | 24.69 | 18.29 | 25.74 | 25.04 | 25.04 | 8.5 | |
18 Oct 2008 05:00 | 30.99 | 24.49 | 23.69 | 23.69 | 18.29 | 24.74 | 24.04 | 24.04 | 8.5 | |
21 Oct 2008 05:00 | 30.39 | 23.89 | 23.09 | 23.09 | 18.29 | 23.94 | 23.24 | 23.24 | 8.5 | |
25 Oct 2008 05:00 | 29.39 | 23.89 | 23.09 | 22.59 | 18.29 | 23.44 | 22.44 | 22.44 | 8.5 | |
29 Oct 2008 05:00 | 28.59 | 23.29 | 22.49 | 21.99 | 18.29 | 23.44 | 22.44 | 22.44 | 8.5 | |
30 Oct 2008 05:00 | 28.59 | 23.29 | 22.49 | 21.99 | 18.29 | 22.84 | 21.84 | 21.84 | 8.5 | |
05 Nov 2008 05:00 | 27.79 | 22.69 | 21.89 | 21.39 | 18.29 | 22.84 | 21.84 | 21.84 | 8.5 | |
08 Nov 2008 05:00 | 26.99 | 21.89 | 21.09 | 20.59 | 18.29 | 22.84 | 21.84 | 21.84 | 8.5 | |
11 Nov 2008 05:00 | 26.19 | 21.09 | 20.29 | 19.79 | 18.29 | 22.84 | 21.84 | 21.84 | 8.5 | |
15 Nov 2008 05:00 | 25.39 | 20.29 | 19.49 | 18.99 | 18.29 | 22.24 | 21.24 | 21.24 | 8.5 | |
19 Nov 2008 05:00 | 24.59 | 19.89 | 19.09 | 18.59 | 18.29 | 22.24 | 20.74 | 20.74 | 8.5 | |
22 Nov 2008 05:00 | 23.79 | 19.09 | 18.29 | 17.79 | 18.29 | 21.64 | 20.14 | 20.14 | 8.5 | |
25 Nov 2008 05:00 | 22.99 | 18.29 | 17.49 | 16.99 | 18.29 | 21.04 | 19.54 | 19.54 | 8.5 | |
02 Dec 2008 05:00 | 22.59 | 17.89 | 17.09 | 16.59 | 18.29 | 21.04 | 19.54 | 19.54 | 8.5 | |
05 Dec 2008 05:00 | 22.19 | 17.49 | 16.69 | 16.19 | 18.29 | 20.44 | 18.94 | 18.94 | 8.5 | |
09 Dec 2008 05:00 | 21.39 | 16.89 | 16.09 | 15.59 | 18.29 | 19.84 | 18.34 | 18.34 | 8.5 | |
16 Dec 2008 05:00 | 21.39 | 16.89 | 16.09 | 15.59 | 18.29 | 19.34 | 17.84 | 17.84 | 8.5 | |
26 Dec 2008 05:00 | 20.79 | 16.29 | 15.49 | 14.99 | 18.29 | 18.74 | 17.24 | 17.24 | 8.5 | |
PTT DATE OF CHANGES | ULG95 | UGR91 | 95 E10 | 91 E10 | 95 E20 | 95 E85 | HSD | HSD B5 | Diesel Palm | NGV |
สู่ "วิกฤตราคาอาหาร"
ในปี 2551 ที่ผ่านมา ราคาธัญพืชได้พุ่งขึ้นสูงเป็นประวัติการณ์ นอกจากปัจจัยทางด้านอุปสงค์และอุปทานอันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศโลกแล้ว ก็ยังมีสาเหตุที่เกิดจากผลกระทบของราคาน้ำมันที่พุ่งสูงขึ้น ทำให้เกิดการตื่นตัวในการผลิตพลังงานทางเลือก โดยเฉพาะพลังงานทางเลือกจากสินค้าเกษตรซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ผลผลิตพืชผลทางการเกษตรมีปริมาณลดลง และราคาเพิ่มสูงขึ้น จึงทำให้หลายประเทศต้องประสบกับวิกฤตอาหาร
จากข้อมูลขององค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (Food and Agriculture Organization: FAO) เมื่อเดือนสิงหาคม พบว่าประเทศยากจนและประเทศกำลังพัฒนา 37 ประเทศ กำลังประสบกับวิกฤตอาหารและต้องการความช่วยเหลือจากภายนอกอย่างเร่งด่วน โดยในจำนวนนี้มีประเทศในแอฟริกา 21 ประเทศ เช่น โซมาเลีย สวาซิแลนด์ ซิมบับเว คองโก กาน่า เคนย่า และในเอเชีย 10 ประเทศ เช่น อัฟกานิสถาน ศรีลังกา เกาหลีเหนือ บังกลาเทศ เนปาล รวมทั้งประเทศ ในลาตินอเมริกา 5 ประเทศ และยุโรป 1 ประเทศ [7]
ทั้งนี้จากข้อมูลของสหประชาชาติ พบว่าราคาอาหารโดยเฉพาะข้าวเจ้า, ข้าวสาลี และอาหารหลักอื่นๆ ที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้งบประมาณฉุกเฉินที่ได้รับเพิ่มเติมจากประเทศร่ำรวย ไม่เพียงพอต่อความต้องการ โดย โครงการช่วยเหลือด้านอาหารให้กับเด็กยากไร้ในกัมพูชา, เคนยา, คาซัคสถาน และประเทศยากจนอื่นๆ ได้รับผลกระทบอย่างหนัก และคาดว่าจะมีเด็กในประเทศยากจนทั่วโลกประสบปัญหาขาดแคลนอาหารกว่า 20 ล้านคน ซึ่งโครงการอาหารโลกสามารถระดมทุนช่วยเหลือได้เพียง 300 ล้านดอลลาร์ จากความต้องการทั้งหมด 500 ล้านดอลลาร์ ส่วนมาตรการในระยะยาว ประเทศกำลังพัฒนาโดยเฉพาะในแอฟริกาจะต้องสนับสนุนงบประมาณในด้านการเกษตร เพื่อเพิ่มผลผลิตด้านอาหารให้มากขึ้น [8]
จากภาวิกฤตอาหารแพงนี้ ได้ส่งผลกระทบต่อสังคม สถาบันทางสังคม ในภูมิภาคต่างๆ อย่างกว้างขวาง ในหลายประเทศมีการประท้วงจนถึงขั้นก่อจลาจล และในหลายประเทศวิกฤตนี้ได้นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในประเทศ (ดู: ประมวลสถานการณ์ ภาวะวิกฤตอาหารประจำสัปดาห์ (4 - 10 พ.ค.2551) และข่าว-บทความ-รายงาน ประชาไท: วิฤตอาหาร ในท้ายข่าว)
ทั้งนี้ประเทศไทยเองก็ได้รับผลกระทบเช่นกัน โดยเฉพาะการตื่นตัวของเกษตรกรในการเพาะปลูกวัตถุดิบให้กับอุตสาหกรรมพลังงานทางเลือก โดยในประเทศไทยวัตถุดิบจากเกษตรกรรมเป็นเชื้อเพลิง ซึ่งจากการศึกษาวัตถุดิบจากภาคเกษตรที่เหมาะสมกับใช้ชื้อเพลิงมีตั้งแต่ แกลบ ซังข้าวโพด ชานอ้อยเหง้ามันสำปะหลัง เปลือกมันสำปะหลัง กากมันสำปะหลัง กะลามะพร้าว ทางปาล์ม ไม้กระถินยักษ์ ไม้ยูคาลิปตัส และเปลือกไม้ยูคาลิปตัส น่าจับตามองบ้านเราคือการที่บรรษัทยักษ์ใหญ่นำวิธีการคอนแทร็ก ฟาร์มมิ่ง (Contract Farming) มาให้ชาวบ้านปลูกพืชพลังงาน มีการให้ราคาสูงจนชาวบ้านต้องปลูกพืชชนิดนั้นเป็นหลัก และขายกลับไปเพื่อทำพลังงานทางเลือก ซึ่งความต้องการของพลังงานทางเลือกมันมีสูงทำให้ราคาของวัตถุดิบแพงไปด้วย ทำให้เกิดผลกระทบต่ออุตสาหกรรมที่ใช้วัตถุดิบชนิดเดียวกัน คือ อุตสาหกรรมอาหาร
การที่พืชพลังงานมีราคาสูงนี้ การขยายพื้นที่เพาะปลูกจึงเกิด แต่ด้วยพื้นที่ทางเกษตรกรรมของไทยมันแทบที่จะขยายเพิ่มไม่ได้แล้ว ดังนั้นจึงต้องมีการเสียสละพื้นที่เกษตรชนิดหนึ่งไป เพื่อเพิ่มพื้นที่ให้กับเกษตรอีกชนิดหนึ่ง ตัวอย่างเช่น ที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ในจังหวัด นครราชสีมา ขอนแก่น บุรีรัมย์ ชัยภูมิ อุบลราชธานี ศรีสะเกษ อำนาจเจริญ และยโสธร รัฐและเอกชนกำลังไปส่งเสริมให้มีการปลูกมันสำปะหลังเพิ่มขึ้น เพื่อผลิตเอธานอล โดยในปี พ.ศ. 2551-2552 มีพื้นที่เป้าหมายกว่า 500,000 ไร่ ซึ่งมันทำให้เราวิตกไปถึงว่ามันอาจจะส่งผลต่อปริมาณข้าวอาจจะเกิดวิกฤตขาดแคลนหรือราคาแพงขึ้น เพราะพื้นที่ปลูกข้าวนาปีที่สำคัญ อยู่ในจังหวัดนครราชสีมา บุรีรัมย์ อุบลราชธานี ด้วย -- นอกจากนี้ยังได้ส่งผลกระทบให้มีการขยายพื้นที่ทำกินที่ผิดกฎหมายเพิ่มขึ้นในแหล่งต้นน้ำต่างๆ อีกด้วยในเขตภาคเหนือ
การเร่งผลิตไบโอดีเซล ทำให้ราคาปาล์มในตลาดโลกสูงไปถึงตันละ 900 ดอลลาร์ ส่งผลให้บางประเทศต้องชะลอการพัฒนาไบโอดีเซลลงไป ซึ่งในเมืองไทยก็เช่นกัน รวมถึงผลกระทบต่อค่าครองชีพ ที่เห็นได้ชัดในกรณีของบ้านเราก็คือการเพิ่มขึ้นของราคาน้ำมันพืชที่พุ่งขึ้นสูงขึ้นตามราคาปาล์มและถั่วเหลือง โดยเฉพาะปาล์มนั้นเรียกได้ว่าปริมาณผลิตในประเทศแทบที่จะไม่พอกับความตั้งการ ตั้งแต่มีการนำมาทำไบโอดีเซล [9]
ถึงแม้ว่าผลกระทบจากภาวะวิกฤตอาหารในประเทศไทยจะไม่รุนแรงดังนานาประเทศ แต่ทั้งนี้คาดหมายกันว่า การตื่นตัวของเกษตรกรในการเพาะปลูกพืชที่เป็นวัตถุดิบให้กับอุตสาหกรรมพลังงานทางเลือก จะส่งผลกระทบพืชอาหารในไม่ช้านี้ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องพื้นที่เพาะปลูก หรือกลไกตลาดที่จะดันให้ราคาอาหารกับราคาพลังงานสูงขึ้นไปพร้อมกัน
..
[1] วิกฤตน้ำมันปี 2551 (ธนาคารกรุงไทย, 10-07-2008)
[2] นโยบายพลังงานยวบ บทเรียนรับมือออยล์ช็อก (เว็บไซต์ข่าวสด, 31-12-2008)
[3] ราคาน้ำมันโลกดิ่งลงอย่างรวดเร็ว : ผลกระทบต่อธุรกิจ...ไทยเตรียมรับมือ (ศูนย์วิจัยกสิกรไทย, 31-10-2008)
[4] GDP ไตรมาสที่ 2/2551 ขยายตัวร้อยละ 5.3 ต่ำกว่าคาด ... แนวโน้มครึ่งหลังยังคงชะลอตัว (ศูนย์วิจัยกสิกรไทย, 25-08-2008)
[5] ปัญหาต้นทุนขนส่งรถบรรทุก ... น้ำมันราคาถูกช่วยบรรเทาได้ระยะหนึ่งแต่ต้องควบคู่ไปกับการแก้ปัญหาระยาว (ศูนย์วิจัยกสิกรไทย, 23-06-2008)
[6] ที่มา: http://www.eppo.go.th/retail_changes.html
[7] 3 องค์กรเศรษฐกิจเผยตัวเลขส่งออกอาหารเลี้ยงโลกปีนี้เป้า 750,000 ล้านบาท (พิมพ์ไทย, 14-08-2008)
[8] เงินทุนฉุกเฉินจากชาติร่ำรวยไม่พอแก้วิกฤติอาหารแพงของโลก (Money Channel, 23-05-2008)
[9] วิทยากร บุญเรือง: วิกฤตพลังงานและผลกระทบต่อคนจน (ประชาไท, 14-02-2551)]
ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)