วานนี้ (9 ก.ย.2552) เมื่อเวลา 8.30-15.30 น ณ ห้องประชุมเชิงปฏิบัติการชั้น 4 ณะสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ซึ่งนำเสนอเวทีเสวนาหัวข้อ “แรงงานเหนืออยู่อย่างไรในภาวะวิกฤติ” และจัดแถลงข่าว พร้อมทั้งการนำเสนอโดยนักวิชาการ และอาจารย์เรื่องเวทีเสวนา “ทางออกวิกฤติเศรษฐกิจของผู้ใช้แรงงาน” เพื่อหาทางออกของการแก้ไขวิกฤติเศรษฐกิจ ที่มีผลกระทบต่อแรงงานเหนือดังกล่าว
 
ศิริโชค จันยา ตัวแทน อัญมณีและเครื่องประดับสัมพันธ์ จ.ลำพูน กล่าวว่า สถานการณ์การจ้างแรงงาน ที่จ.ลำพูน แรงงานราคาถูก 150 บาท ต่างจากเชียงใหม่ 10-12 บาท ทั้งที่ค่าครองชีพของทั้งสองจังหวัดเท่าๆกัน และพนักงานในนิคมอุตสาหกรรมลำพูน ประสบความยากลำบาก เพราะ พนักงานต้องก้มหน้าก้มตา ทำโอที ซึ่งทำให้พนักงาน ต้องทำงานเป็นเวลาถึง 12 ชั่วโมง เพื่อยังชีพกับครอบครัว และพนักงานในส่วนของสหภาพแรงงาน ก็ไม่รู้ข้อเท็จจริงว่า บริษัทประสบปัญหาหรือไม่ เพราะบริษัทไม่เปิดเผย อยู่ๆ ก็บอกว่า จะใช้มาตรา 75 ซึ่งมันอยู่ในกฎหมายคุ้มครองแรงงาน โดยให้หยุดงานชั่วคราว และจ่ายค่าจ้างชดเชย 75% ให้ไปอยู่บ้านเฉยๆ แล้วพนักงานไม่พอเลี้ยงครอบครัวตัวเอง กับภาวะวิกฤติเศรษฐกิจ ที่มีความสำคัญ ฉะนั้น ข้อเสนอ ปรับค่าแรงงาน และรัฐรองรับคนงาน ซึ่งรัฐจัดหางาน และไม่อยากให้บริษัทใช้มาตรา 75 บ่อยเกินไป
 
มนตรี บัวลอย เครือข่ายแรงงานภาคเกษตร (นกน.) กล่าวถึง แรงงานภาคเกษตร ก็มีผลกระทบเรื่องวิกฤติเหมือนกัน ซึ่งกรณีเกษตรพันธสัญญาแถวบ้านของผม นิยมทำข้าวโพด ซึ่งประสบความขาดทุน ทั้งค่าไถนา ค่าพรวนดิน ซึ่งเราไม่ได้เป็นเจ้าของพืช และทางการผลิตของเกษตรพันธสัญญา จริงๆแล้ว เราเป็นลูกจ้างบริษัท หลังจากผลิตเสร็จ ถ้าเราไม่ทำตามสัญญา ก็หมดสิทธิ์ทำกิน และเราถูกเอาเปรียบโดยไม่รู้ตัว เพราะว่า แรงงานเกษตรทำไร่ตัวเอง แต่มันไม่มีสิทธิของตัวเอง ซึ่งข้อเรียกร้อง คือ 1.แรงงานภาคเกษตรต้องไม่ถูกเอาเปรียบจากเกษตรพันธสัญญา 2.รับประกันความเสี่ยงของเกษตรกรทางด้านอาหาร และ ประกันภัยทางธรรมชาติเกี่ยวกับพืชผล 3.คุ้มครองพื้นที่ทางการเกษตร 4.รัฐควรสนับสนุนปัจจัยการผลิต 5.จัดสรรที่ดินให้พี่น้องของการเกษตร เพื่อความมั่นคงทางอาหาร

พรศักดิ์ หมื่นตา ตัวแทนแรงงานข้ามชาติ กลุ่มแรงงานสามัคคี WSA กล่าวว่า สถานการณ์แรงงานข้ามชาติ ส่วนใหญ่แรงงานข้ามชาติ ทำงานก่อสร้างมากกว่าการเกษตร เช่น ปลูกหน่อไม้ตามอำเภอแม่ริม และสวนส้ม อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นต้น โดยประเด็น ในปัจจุบัน กรณีแรงงานข้ามชาติ 1.อยากให้สังคมไทย สร้างการยอมรับและเข้าใจกับแรงงานข้ามชาติ 2.อยากให้แรงงานข้ามชาติอยู่ในสังคมไทยได้ 3.อยากให้เข้าใจซึ่งกันและกัน 4.อยากเข้าถึงกองทุนทดแทน ซึ่งแรงงานข้ามชาติเข้าไม่ถึงกองทุนนี้ ไม่ว่าการรักษาพยาบาล เข้าไม่ถึง อยากเป็นแรงงานกฎหมายคุ้มครองอย่างทั่วถึง 5.อยากให้นายจ้างไม่กดขี่รังแก 6.อยากให้รัฐบาลช่วยเหลือให้มีงานทำต่อเนื่อง
 
ซาซุมิ มาเยอะ ตัวแทนพนักงานบริการ มูลนิธิเอ็มพาวเวอร์ กล่าวว่า ผลกระทบวิกฤติเศรษฐกิจ ทำให้ห้ามผู้หญิง ซึ่งทำงานคาราโอเกะเกิดข้อห้ามนั่งดริ๊งค์ และห้ามผู้หญิงคาราโอเกะมานั่งหน้าร้าน และวิกฤติเศรษฐกิจจากธุรกิจใหญ่ ๆ ที่มาถึงนายจ้างมาบีบเรา ซึ่งทำงานบริการก็ไม่มีสัญญาอยู่แล้ว และเขาพยายามบีบเราโดยลดเงินเดือนจาก 3,500 บาท เหลือแค่ 1,500 บาทต่อเดือน แล้วเราจะอยู่อย่างไร เพราะ เราต้องเลี้ยงตัวเอง และครอบครัว ซึ่งเราทำงานเพื่อจะเลี้ยงครอบครัว มาตรการ 1.คุ้มครองแรงงาน 2.ประกาศรับรองสุขภาพ 3.อนุญาตให้แรงงานอพยพได้ภายใต้กฎหมายแรงงาน 4.อบรมฝึกทักษะเพื่อขยายโอกาสทางอาชีพ 5.ขอให้เคารพศักดิ์ศรีของมนุษย์
 
ดวงเดือน คำไชย ตัวแทนแรงงานนอกนอกระบบ กล่าวถึง เมื่อปี2540 นั้น ซึ่งเกิดวิกฤติเศรษฐกิจ แต่ว่า รัฐบาลยังไม่รู้ว่า แรงงานนอกระบบมีอยู่จริง จนแม่บ้านเอาผ้าจากโรงงานมาขายถึงรู้ว่ามีแรงงานนอกระบบจริง และยอมรับเรื่องแรงงานนอกระบบ จากวิกฤติเศรษฐกิจดังกล่าว จึงทำให้เรารู้ว่า แรงงานนอกระบบว่า ใครไม่มีประกันสังคม ก็คือ แรงงานนอกระบบ ทั้งหาบเร่ แผงลอยเป็นแรงงานนอกระบบ และแรงงานนอกระบบตามหมู่บ้าน ก็เข้าไม่ถึงทั้งเรื่องต้นกล้าอาชีพจากรัฐบาล และเรื่องคนตกงาน ซึ่งบางคนก็แทบเป็นบ้า จากสถานการณ์วิกฤติเศรษฐกิจ ซึ่งแรงงานนอกระบบโดยพยายามทำสวัสดิการชุมชน และอาชีวะอนามัยของกลุ่มแรงงานนอกระบบ โดยข้อเสนอ จัดทำนโยบายเชื่อมโยงสะท้อนปัญหาของพวกเรา และแรงงานนอกระบบเข้าถึงแหล่งทุนของท้องถิ่นในการรวมตัวกัน
 
ภัควดี วีระภาสพงษ์ นักวิชาการอิสระ กล่าวว่า ความสำคัญของมาตรฐานของแรงงานกับการแก้ไขวิกฤติเศรษฐกิจ โดยปัญหาการแก้วิกฤติเศรษฐกิจ คือ มันต้องมีมาตรฐานแรงงานสากล ตาม ILO โดยการส่งเสริม เช่น มาตราที่ 1.เสรีภาพ และการรวมตัวเข้าร่วมองค์กร และการคุ้มครองแรงงาน ซึ่งมาจากปัญหานายจ้างเป็นผู้ผูกขาด และมาตราที่ 2.นายจ้างต้องไม่เลือกปฏิบัติ นายจ้างต้องห้ามตั้งสภาพแรงงาน และรัฐต้องส่งเสริม ระหว่างองค์กรแรงงานกับนายจ้าง และเสรีภาพการรวมตัวจัดตั้งสหภาพแรงงาน ซึ่งมาตราส่งเสริม ในกรณียกเลิกการเกณฑ์ และบังคับแรงงานทุกรูปแบบ โดยสิทธิของการรวมตัวเป็นการส่งเสริมประชาธิปไตยตามการสร้างมาตรฐานของแรงงาน ซึ่งมันเป็นสิทธิพื้นฐานของประชาธิปไตย
 
สุทธิพงษ์ คงคาผล มูลนิธิเพื่อสุขภาพและการเรียนรู้ของแรงงานกลุ่มชาติพันธุ์ (MAP Foundation) กล่าวว่า แรงงานข้ามชาติในประเทศไทย และปัญหาการเมืองกับเศรษฐกิจของประเทศ ซึ่งปัญหาใหญ่แรงงานไทยกับแรงงานข้ามชาติ และประสบปัญหาวิกฤติเศรษฐกิจเช่นเดียวกัน โดยแรงงานข้ามชาติ ประสบความลำบากเป็นสองเท่าของแรงงานไทย ซึ่งข้อเสนอให้รัฐบาลกลับไปทบทวนเรื่องแรงงานข้ามชาติและสนธิสัญญาการคุ้มครองแรงงานตามแบบอาเซียนเพื่อให้แรงงานข้ามชาติ ได้รับความคุ้มครองจากวิกฤติเศรษฐกิจ
 
รศ.ดร. วรวิทย์ เจริญเลิศ คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กล่าวว่า เราต้องต่อสู้และสามัคคีแรงงานเช่นกรณีสหภาพแรงงานไทรอัมส์ฯถูกตำรวจละเมิดสิทธิการชุมนุม ซึ่งเราต้องต่อสู้เพื่อเรียกร้องความเป็นธรรม เพราะเราต่อสู้ไม่ให้สหภาพแรงงานถูกทำลายในยุคทุนไร้พรมแดนไปได้ และเราต้องมีการผลักดันเรื่องระบบสุขภาพของความปลอดภัย จากสถาบันส่งเสริมสุขภาพความปลอดภัย ซึ่งการร่วมมือกันของภาครัฐ สมัชชาคนจน และคนงาน ในช่วงพลเอก ชวลิต เป็นนายกฯ แล้วนโยบายนี้ไม่ได้ถูกนำเข้าแล้วเรื่องนี้ไม่ใช่กระจายอำนาจ ซึ่งมันเพิ่มอำนาจของรัฐให้ซับซ้อน และประกอบนโยบาย เกิดขึ้นแล้วล้มเหลว แรงงานต้องเข้าไปต่อยอด ในประเด็นที่ผลักไปแล้ว ซึ่งมีส่วนร่วมของกลุ่มแรงงาน
 
ผศ.ดร.เสาวลักษณ์ ชายทวี คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ กล่าวว่าสภาพวิกฤติเศรษฐกิจแล้วแรงงานต้องปรับเรื่องวิถีชีวิต เพื่อให้เราสู้ไปสู่มาตรฐานชีวิตที่ดี ก็เป็นทางออกที่ดี โดยการต่อสู้ของภาคเหนือว่า เราจะปรับการพัฒนาคุณภาพชีวิตเพื่อให้เกิดความเข้มแข็งมากขึ้น และองค์กรท้องถิ่นให้มีบทบาทสำหรับแรงงานภาคเหนือ ซึ่งต้องอยู่ในชุมชน และการสร้างความเอกภาพ เพื่อช่วงชิงอำนาจทางการเมืองให้เกิดการคุ้มครองแรงงานได้ การผลักดันกฎหมายในช่วงภาวะวิกฤติเศรษฐกิจ ก็ให้แรงงานปรับวิถีชีวิตประจำวัน เพื่อการปรับปรุงจัดเวทีเรื่องวิกฤติเศรษฐกิจระยะยาวเพื่อเสริมสร้างความรู้สำหรับพลิกวิกฤติทางเศรษฐกิจให้เป็นโอกาสสร้างมาตรฐานชีวิตที่ดีขึ้น
 
จรัญ คุณยศยิ่ง เจ้าหน้าสวัสดิการคุ้มครองแรงงาน จ.ลำพูน กล่าวว่า เรารวมกลุ่มเพื่อสร้างองค์ความรู้ที่ดี ก็จะรับมือกับวิกฤติเศรษฐกิจได้ และเรายังมีสิทธิจะรวมกลุ่มได้ ส่วนแรงงานภาคเหนือ ซึ่งก็มีการแสวงหาความรู้เพื่อให้ลูกจ้างกับนายจ้างอยู่ร่วมกันได้
 
ทั้งนี้ กลุ่มแรงงานภาคเหนือ ได้สะท้อนปัญหาของแรงงาน ในเขตภาคเหนือโดยปรากฏอยู่กับแถลงการณ์ ซึ่งกล่าวถึงเรื่องนิคมอุตสาหกรรมภาคเหนือ จังหวัดลำพูน เป็นศูนย์กลาง สำหรับผู้ใช้แรงงาน ก็ได้รับผลกระทบอย่างมากเช่นกัน ประมาณการว่าตั้งแต่ปลายปี 2551 ถึงกลางปี 2552 มีการเลิกจ้างคนงานกว่า 20,000 คน ซึ่งเป็นทั้งที่มาจากการเลิกจ้างคนงานอย่างตรงไปตรงมา และอาศัยสถานการณ์วิกฤติเศรษฐกิจในครั้งนี้เป็นเหตุผลในการลดจำนวนคนงานลง ก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมต่อผู้ใช้แรงงาน