บทสัมภาษณ์ ‘ถา iLaw’ พลเมืองผู้รุกเดินต่อจาก ‘พันธ์ศักดิ์’ ถูกรวบในวันแรก จนถึงสดมภ์นวมทอง กับมุมมองต่อการนำพลเมืองขึ้นศาลทหาร รวมทั้งสำรวจปัญหาทางเท้าระหว่างทางที่เดิน

หลังจากวานนี้(14 มี.ค.) พันธ์ศักดิ์ ศรีเทพ หนึ่งในผู้ต้องหาคดีฝ่าฝืนประกาศ คสช. จากการจัดกิจกรรมที่หน้าหอศิลปวัฒนธรรมเมื่อ 14 ก.พ. ที่ผ่านมา เดินเท้าจากภายใต้ชื่อกิจกรรม ‘พลเมืองรุกเดิน’ เพื่อเรียกร้องให้ยุติการนำพลเมืองขึ้นดำเนินคดีในศาลทหาร จากหน้าโรงเรียนโสตศึกษาจังหวัดนนทบุรี เพื่อมาที่หน้าสำนักพิมพ์ไทยรัฐหรือสดมภ์อนุสรณ์นวมทอง ไพรวัลย์ ในวันแรก ตามกำหนดการ 3 วันเพื่อมา สน.ปทุมวัน แต่กลับถูกเจ้าหน้าที่ควบคุมตัวในระหว่างทางบริเวณแยกบางพลู ขณะเดินมาได้ประมาณ 5 กิโลเมตร โดยนำตัวมาที่ สน.ปทุมวันก่อน และปล่อยตัวโดยไม่มีการตั้งข้อหาเพิ่มในเวลาต่อมา(อ่านรายละเอียด)

อย่างไรก็ตามมีผู้ใช้เฟซบุ๊ก ‘Nutchapakorn Nummueng’ โพสต์ภาพการเดินเท้าต่อจากที่ พันธ์ศักดิ์ ถูกควบคุมตัว มายังจุดหมายคือสดมภ์อนุสรณ์นวมทองฯ เงียบๆ เขาคือ ณัชปกร นามเมือง หรือ ถา อายุ 23 ปี เจ้าหน้าที่ โครงการอินเตอร์เน็ทเพื่อกฎหมายประชาชน หรือ iLaw ในโอกาสนี้ประชาไทจึงได้สัมภาษณ์ถึงเหตุผลที่เดินต่อมาถึงสดมภ์ลุงนวมทองฯ รวมทั้งมุมมองต่อการนำพลเมืองขึ้นศาลทหาร รวมทั้งสำรวจปัญหาทางเท้าระหว่างทางที่เดิน ดังนี้

00000

‘ถา iLaw’ ขณะเดินมาที่สดมภ์อนุสรณ์นวมทอง 

ประชาไท : ทำไมถึงเดินต่อจากพันธ์ศักดิ์ เพื่อมาให้ถึงจุดที่เขาตั้งไว้คือสดมภ์ลุงนวมทอง?

ณัชปกร : เริ่มแรกตอนรู้ว่าพันธ์ศักดิ์จะเดิน ก็ยังสองจิตสองใจว่าจะเดินดีมั้ย แต่พอพันธ์ศักดิ์โดนจับมันก็คิดว่าจะเอาไงต่อ ผมคิดไปเองว่า มันต้องสานต่อเจตนารมณ์ดิ คือ เรากำลังเดินเพื่อพิสูจน์ว่านี้คือการต่อต้านความอยุติธรรมโดยสันติวิธี ถ้าพันธ์ศักดิ์โดนจับแล้วทุกคนหยุดมันก็จบ แต่คนที่หยุดเพื่อไปให้กำลังใจพี่เหน่งผมก็เห็นด้วย แต่มันต้องมีคนเดินต่อ เพราะเรากำลังเรียกร้องความเป็นธรรม การเคารพในสิทธิเสรีภาพของประชาชน

สดมภ์อนุสรณ์นวมทองฯ ถ่ายโดยถา

และอีกใจหนึ่งผมคิดถึงลุงนวมทอง คือลุงนวมทองในความเข้าใจผมเป็นคนที่ไม่ยอมรับการรัฐประหาร โดยการเอาชีวิตพิสูจน์อุดมการณ์ของแก ในขณะที่หลายคนชื่นชมลุงนวมทอง แต่พอมีคนโดนจับ เราหยุด เราไม่แสดงจุดยืนต่อ ซึ่งผมว่าถ้าเราไม่เดินต่อ ลุงคงเสียใจ ผมก็คิดว่าไม่ได้ ต้องไปหาแกให้ได้ ว่ายังมีคนที่ยึดมั่นในระบอบประชาธิปไตยอยู่ ปัญหามันคือ รัฐควรต้องเคารพสิทธิพลเมืองให้มากกว่านี้

เส้นทางระหว่างเดิน

การที่พลเรือนต้องขึ้นศาลทหารมีผลอย่างไร?

ผมไม่ค่อยจะมีความเห็นทางวิชาการ หรือทางสิทธิมนุษยชนอะไรมากนัก แต่ถ้าถามว่ามีผลอย่างไร ผมว่ามันทำให้สังคมมันวิปริตไปหมด กลายเป็นตอนนี้ประเทศเราอยู่ในยุคอะไรก็ได้

ความเข้าใจของผมเกี่ยวกับระบบยุติธรรมคือ มีหน่วยงานที่ "เป็นกลาง" แยกขาดจากอำนาจอื่นๆอย่างชัดเจน มาตัดสินคืนความเป็นธรรมและใช้เป็นบรรทัดฐานให้คนอยู่ร่วมกันต่อไป

แต่ตอนนี้ ระบบยุติธรรมเป็นแบบอะไรก็ได้ ออกกฎเอง ตัดสินเอง ทั้งหมดมีลักษณะรวมศูนย์ ผมจึงคิดว่าการเอาพลเรือนขึ้นศาลทหารก็คือการทำให้สังคมวิปริต เพราะมันไม่มีหลักอะไรให้ยึด คนออกกฎเป็นทหาร คนตัดสินคือทหาร สมมติว่ามันเป็นเกมส์ผมถามจริงใครจะเต็มใจเล่น มันไม่แฟร์เลย

แต่มันไม่ใช่การเล่นละครนะ มันมีคนที่ติดคุกจริงๆนะ ผมกังวลเรื่องความไม่พร้อมของศาลทหารมาก ครั้งหนึ่งผมเคยไปสังเกตการณ์คดีฝ่าฝืนคำสั่ง คสช. อัยการศาลทหารตอบคำถามศาลไม่ได้ อ้ำๆอึ้งๆ เปิดหนังสือ โดยมีอัยการทหารผู้ใหญ่คอยเดินไปบอกต่อหน้าศาล ซึ่งก็เข้าใจได้คนมันไม่พอ และศาลเองบางครั้งก็ยังงงๆกับวิธีการในศาล หนักเข้าก็เออๆออๆ กับอัยการทหารไป เพราะผู้พิพากษาศาลทหารมีสามคนจบกฎหมายคนเดียวก็พอ คิดดูสิครับ เราเรียกสิ่งเหล่านี้ว่า "ความยุติธรรม"

ในความเห็นของคุณ 'พลเมือง' คืออะไร ?

ผมว่าคำว่า 'พลเมือง' มันหมายถึงการเป็นส่วนหนึ่งในอะไรซักอย่างที่มีลักษณะของการเป็นแนวราบ การเป็น  'พลเมือง' มันคือการโยนตัวเราเข้าไปในสังคมที่มีความสัมพันธ์ในสิทธิเสรีภาพและหน้าที่ และทุกคนคือพลเมือง

การกำหนดสิทธิหน้าที่กัน อย่างที่บอกไปมันต้องเป็นแนวราบทุกคนมีสิทธิมีเสียงในเลือกหรือตัดสินใจเท่าๆกัน ว่าเราจะเอาแบบไหน ไม่เอาแบบไหน อะไรทำได้ ทำไม่ได้

เพราะหากเราไม่ได้ออกกฎ ไม่ได้เป็นคนคิดกติกาในสังคม หรือมีสิทธิในการตัดสินใจเลือกมัน ผมว่าเราเป็นเบี้ย เป็นทาส เสียมากกว่า ดังนั้นการเป็นพลเมืองมันต้องมีความเป็นส่วนหนึ่ง เหมือนเราเป็นสมาชิกกลุ่มมันต้องมีพื้นที่ให้เราบ้าง ทุกวันนี้ผมไม่ได้รู้สึกว่าผมเป็นส่วนหนึ่งของรัฐไทยเลย เพราะแทบจะไม่มีพื้นที่อะไรให้ผมเลย

เหมือนมีบ้านก็เช่าเขาอยู่ ต้องเสียภาษี เราไม่เป็น "ไท" ในการกำหนดชะตาชีวิตตัวเองเสียเท่าไร ผมเลยไม่รู้ว่า จริงๆแล้วเราคือทาสสมัยใหม่หรือเปล่า แล้วก็มีคนมาหลอกเราว่าเราเป็นพลเมืองไทย ให้เรารับใช้ชาติอย่างนั้นอย่างนี้ ต้องเสียภาษี ต้องเกณฑ์ทหาร แต่ไม่มีสิทธิไม่มีเสียงอะไร

เส้นทางระหว่างเดิน

ระหว่างทางพบเจออะไรที่ประทับใจบ้างไหม?

มันมีทั้งสิ่งที่ประทับใจและไม่ประทับใจไปด้วยกันครับ คือ ในความไม่ประทับใจผมก็ประทับใจที่ได้เห็นปัญหาของสังคมเมืองแบบจริงๆจังๆ ผมออกค่ายบ่อยแต่ ถิ่นที่อยู่ตัวเองกลับไม่ค่อยได้สนใจ

ยกตัวอย่างเช่น เส้นขอบถนน คือ ตลอดถนน มีทางเท้าบ้างไม่มีบ้าง ทำให้ผมต้องเดินลงถนนบ่อยๆ และการตีเส้นก็กว้างบาง แคบบ้าง ผมรู้สึกว่าถ้าผมเป็นคนที่เดินไปทำงาน มันต้องมีวันหนึ่งแน่ๆ ที่ผมต้องบาดเจ็บเพราะโดนรถชนแน่ๆ ไม่ต้องพูดถึงคนที่ทำประกอบอาชีพแถวนั้นและเลือกใช้จักรยานเป็นพาหนะ ผมว่าอันตรายมากๆ และไม่มีคนใส่ใจ

เส้นทางระหว่างเดิน

เรื่องที่สอง สะพานลอยสำหรับจักรยานและผู้พิการ(มั้ง) ตรงหน้า ThaiPBS คือมันไม่ได้ทำบันไดเป็นขั้น เป็นทางชันๆขึ้นไป แต่ผมก็ว่ามันชันไป คือ จักรยานอาจจะพอได้ แต่ถ้าผมเป็นคนพิการนั่งวิลแชร์ ต้องมีแรงแบบนักกีฬาพาราลิมปิคเลยทีเดียว แต่ก็ดีที่ยังมีสะพานแบบนี้เรายังนึงถึงคนอื่นๆบ้าง

เส้นทางระหว่างเดิน

สาม เรื่องบ่อน้ำเสีย ตลอดเส้นทางวิภาวดี มีบ่อน้ำเสียเยอะมาก และส่งกลิ่นมหาศาล ถ้าเรานั่งรถแอร์ชุ่มช่ำ มีเครื่องปรับกินในรถ เราจะไม่มีวันเข้าใจอะไรพวกนี้เลย สิ่งที่ผมสะเทือนใจคือ มีวินมอไซด์อยู่บริเวณนั้น ใกล้กับบ่อน้ำเสียเลย แต่เขาก็ต้องทน เพราะมันเป็นที่ทำกินมีชุมชนอยู่ด้านใน และต้องการใช้บริการเขา มันเห็นปัญหาคุณภาพชีวิตของคนเหล่านี้และอีกอย่างคือน้ำเสียมันเพาะพันธุ์ยุง สาธารณสุขไม่เห็นปัญหาเรื่องนี้ได้อย่างไร

สุดท้าย เรื่องประทับใจจริงๆแบบไม่บ่นคือ มีพี่คนหนึ่งขับมอไซค์มาถามว่าจะไปไหน ให้ไปส่งมั้ย ทางมันยาวมาก ยังไงก็ทางเดียวกัน แต่ผมก็ปฎิเสธเขาไป เพราะทำตามอุดมการณ์ มันก็รู้สึกว่าประเทศนี้มันก็น่าอยู่เหมือนกันนะ

และความรู้สึกได้ชนะใจตัวเองก็เป็นเรื่องดี คือ ตั้งแต่เริ่มเดินจนเดินเสร็จมีหลายคนตลกหรือทำหน้าแปลกๆใส่ผม ผมพอจะเดาจากสีหน้าว่า เขาคงคิดว่าผมบ้า และผมทำมันสำเร็จแล้ว มีรถหลายคันวิ่งผ่าน ผมว่าเขาคงมีคำถามแบบเดียวกัน การเดินครั้งนี้มันได้พิสูจน์อะไรบางอย่าง ว่าผมไม่ได้ขี้ขลาดจนไม่กล้าทำอะไรเลย ผมภูมิใจกับการเดินเพื่อยืนยันตัวตนของตัวเอง