การโค่นล้มเผด็จการในอียิปต์เมื่อ 5 ปีที่แล้วกลายเป็นเหตุการณ์ที่หลายคนมองว่าเป็นการปฏิวัติประชาชนครั้งสำคัญในอียิปต์ แต่บทความของแองจี กาด บล็อกเกอร์ชาวอเมริกัน-อียิปต์ ระบุว่าแค่การโค่นล้มเผด็จการที่เป็นตัวบุคคลอย่างเดียวไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้ ถ้าไม่มีการวางแผนอนาคตดีพอและถ้าหากรากเหง้าของปัญหายังคงอยู่

ภาพจาก RamyRaoof (CC BY 2.0)

บล็อกเกอร์ชาวอเมริกัน-อียิปต์ ผู้เคยเข้าร่วมการประท้วงต่อต้านฮอสนี มูบารัค อดีตประธานาธิบดีเผด็จการในอียิปต์ตั้งแต่ 5 ปีที่แล้ว เขียนบทความในเดอะฮัฟฟิงตันโพสต์ เมื่อวันที่ 27 ม.ค. 2559 ถึงเรื่องการเปลี่ยนผ่านทางการเมืองหลายช่วงในอียิปต์ที่ถึงแม้ว่าจะมีการเปลี่ยนผ่านไปสู่ประชาธิปไตยได้อยู่ช่วงหนึ่ง แต่ต่อมาก็ถูกรัฐประหารจนกลับไปสู่เผด็จการอีกครั้ง ทำให้การปฏิวัติลุกฮือของประชาชนยังไม่จบลง

แองจี กาด บล็อกเกอร์และนักวิเคราะห์ผู้ศึกษาเรื่องการปฏิวัติในอียิปต์เล่าถึงประสบการณ์ที่ตัวเธอและคนหนุ่มสาวชาวอียิปต์จำนวนมากมีส่วนร่วมในการประท้วงต่อต้านมูบารัคในช่วงเดือน ม.ค.-ก.พ. 2554 โดยที่ในวันสุดท้ายก่อนมูบารัคยอมออกจากตำแหน่ง พ่อแม่ผู้ปกครองของเธอเข้าร่วมการประท้วงด้วยถึงแม้ว่าจะมีข่าวลือไม่ดีเกี่ยวกับผู้ประท้วงในจัตุรัสทาห์รีร์ จากนั้นบรรยากาศของการประท้วงก็เริ่มกลายเป็นการเฉลิมฉลองมากขึ้นเรื่อยๆ

กาดเล่าต่อไปว่า หลังจากนั้นฝนก็เริ่มตก ซึ่งถือเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นนานๆ ครั้งในกรุงไคโร และสำหรับชาวมุสลิม ฝนตกถือเป็นการได้รับพร ซึ่งก่อนหน้านี้ผู้คนพากันขอร้องให้ทำอย่างไรก็ได้ให้การปกครองของจอมเผด็จการมูบารัคจบลงและคำขอของพวกเขาก็ได้รับการตอบรับ

แต่สำหรับกาดแล้ว บทเรียนสำคัญที่เธอได้รับจากวันนั้นคือการประท้วงต่อต้านแบบมุ่งหมายที่จะโค่นล้มผู้นำเผด็จการที่เป็นตัวบุคคลแต่อย่างเดียวไม่ใช่ทางออกเสมอไป มันไม่ได้เป็นยาครอบจักรวาลที่จะแก้ไขปัญหาทุกอย่างในอียิปต์ได้

"แน่นอนว่าการโค่นล้มเผด็จการอำนาจนิยมที่ครองประเทศมากกว่า 30 ปีถือเป็นเรื่องที่ท้าทายและเป็นสิ่งที่ต้องใช้ความสามารถมาก อย่างไรก็ตามสิ่งที่เกิดขึ้นตลอดช่วง 5 ที่ผ่านมาแสดงให้พวกเราเห็นว่าพวกเราไม่ได้เตรียมพร้อมเผชิญกับสิ่งที่เกิดขึ้นหลังจากนั้นเลย" กาดระบุในบทความ

หนึ่งในปัญหาดังกล่าวคือเรื่องการทุจริตคอร์รัปชัน ถึงแม้จะมีคนมองว่าการกำจัดมูบารัคไปได้จะทำให้การทุจริตหมดไป แต่พวกเขาก็เข้าใจผิด จากที่กาดระบุว่าการทุจริตคอร์รัปชันเป็นเรื่องที่ฝังรากลึกในอียิปต์และเป็นปัญหาในวงกว้างมากเกินกว่าแค่โค่นล้มคนๆ เดียวแล้วปัญหาจะหมดไปได้

ในบทความยังได้กล่าวถึง อัมร์ ฮัมวาซี นักรัฐศาสตร์และประธานพรรคฟรีดอมปาร์ตีของอียิปต์ผู้ที่ชี้ว่ามีความผิดพลาด 6 อย่างหลังจากการปฏิวัติลุกฮือของประชาชนอียิปต์และหนึ่งในความผิดพลาดนั้นคือการที่ไม่มีฝ่ายต่อต้านสายเสรีนิยมที่คงอยู่ต่อไปได้หลังจากเหตุการณ์นี้ ฝ่ายต่อต้านไม่ได้นำเสนอหนทางที่เป็นไปได้หลังจากนั้นและยังไม่สามารถสร้างรัฐบาลทางเลือกที่ดีพอ

กาดระบุในบทความว่า ถึงแม้ในอียิปต์จะมีเสียงเรียกร้องประชาธิปไตยแต่ก็ไม่มีการตั้งคำถามไปไกลกว่านั้น โดยในอียิปต์มีกลุ่มผู้มีอิทธิพลเบื้องหลังรัฐที่ไม่ได้หายไปหลังจากรัฐบาลมูบารัคถูกโค่นล้ม ทำให้ตอนนี้อียิปต์ตกอยู่ภายใต้การปกครองเผด็จการทหารคนใหม่คืออับเดล ฟัตตาห์ อัลซีซี ในความเห็นของกาดแล้วในคราวนี้พวกเขาต้องไม่ใช่แค่คิดว่าจะโค่นล้มหัวหน้าผู้นำเผด็จการแต่อย่างเดียว พวกเขาควรจะมีการเตรียมการทางการเมืองและทางเลือกที่เป็นไปได้ในอนาคต ไม่เช่นนั้นแล้วอียิปต์ก็จะกลับไปสู่รูปแบบการพึ่งพาผู้นำที่ใช้กำลังกุมอำนาจเบ็ดเสร็จเหมือนเดิม

ขณะที่ในช่วงนี้ชาวอียิปต์หลายคนอาจจะรำลึกถึงสัปดาห์แห่งความเปลี่ยนแปลง สำหรับกาดแล้วการเปลี่ยนแปลงประเทศจากประชาชนอย่างพวกเขาไม่ได้เกิดขึ้นในชั่วข้ามคืน การปฏิวัติในปี 2554 ยังไม่จบสิ้น มันต้องใช้เวลา ความอดทนและการทำงานหนัก และผ่านมา 5 ปี แล้วพวกเขาก็ยังคงพยายามหาทางออกว่าจะทำให้มันสิ้นสุดลงอย่างไร

เรียบเรียงจาก

5 Years Later, The Egyptian Revolution Is Incomplete, Angie Gad, Huffington Post, 27-01-2016,
http://www.huffingtonpost.com/angie-gad/5-years-later-egyptian-revolution-arab-spring_b_9081350.html