เห็นพิธีรับมอบการเป็นเจ้าภาพกีฬาโอลิมปิก 2020 ของญี่ปุ่น โดยมี ชินโสะ อาเบะ (นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น) สวมชุด “ซุปเปอร์มาริโอ” ตัวการ์ตูนจากเกมที่โด่งดังไปทั่วโลกโผล่กลางสนามในพิธีปิดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกที่บราซิลแล้วรู้สึกทึ่ง
ทึ่งที่ตลอดพิธีรับมอบนี้เป็นการแสดงความทันสมัยของญี่ปุ่นทั้งการ์ตูน, เกมส์ และเทคโนโลยีสมัยใหม่ตลอดพิธี ขณะที่วัฒนธรรมญี่ปุ่นโบราณมีเพียงผู้หญิงญี่ปุ่นสวมชุดกิโมโนโบกธงโอลิมปิกเพียงคนเดียวเท่านั้น
นี่เป็นการแสดงให้เห็นว่า ประเทศที่มีความเป็นชาตินิยมสุดโต่งอย่างญี่ปุ่นยังรู้ว่า จะต้องแสดงความเป็นชาติของตนเองอย่างไรในโลกาภิวัฒน์
หันมามองประเทศไทยที่เราต้องถามตัวเองว่า ความเป็นไทยของเราอยู่ตรงไหน ?
ในพุทธศตวรรษที่ 7 อาณาจักรฟูนัน (ขอมโบราณ) ครอบครองพื้นที่ส่วนใหญ่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมทั้งดินแดนส่วนใหญ่ในไทย โดยมี "พราหมณ์โกณฑัญญะ" ซึ่งมีเชื้อสายอินเดียเป็นกษัตริย์พระองค์แรก
ดังนั้นประเพณี, วัฒนธรรม, ศิลปะ, อาหาร และภาษาในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทั้งไทย, เมียนมาร์, ลาว และกัมพูชาล้วนได้รับอิทธิพลมาจากอินเดียทั้งสิ้น
การที่รัฐบาลพยายามโฆษณาชวนเชื่อว่า วัฒนธรรมไทยเป็นของคนไทยแท้นั้นจึงเป็นเรื่องโกหก
หันกลับมาดูการแสดงความเป็นไทยที่ปรากฎตามสื่อต่างๆในปัจจุบันจะพบว่า คนไทยแทบหนีไม่พ้นกรอบความคิดแบบเดิมๆ
ภาพยนตร์เรื่อง "พริกแกง" ที่พยายามนำเสนอความเป็นไทยด้วยการที่อาหารไทยแท้ต้องใช้วัตถุดิบของไทย, การเคารพผู้อาวุโสกว่าอย่างไร้เหตุผล รวมทั้งความคิดแบบอนุรักษ์นิยมที่ไม่ยอมรับการประยุกต์ตามยุคสมัย
การอ้างว่า อาหารไทยจะต้องมีรสชาดแบบไทยนั้น ผมอยากถามว่า รสชาติแบบไทยเป็นอย่างไร ? เพราะอาหารไทยเกือบทั้งหมดล้วนประยุกต์มาจากต่างประเทศ แม้แต่วัตถุดิบ และเครื่องปรุงรส เช่น กะทิมีต้นกำเนิดมาจากอินเดีย และน้ำปลามีต้นกำเนิดมาจากจีน
ชุดไทยที่ได้ขึ้นเวทีประกวดมิสยูนิเวิร์สหลายปีที่ผ่านมา นักออกแบบพยายามใส่ความคิดสร้างสรรค์เพื่อสร้างอัตลักษณ์ใหม่ให้กับความเป็นไทย แต่ยังมีคนไทยหัวโบราณอีกเป็นจำนวนมากที่คัดค้านแนวคิดนี้ โดยมองว่า ชุดไทยที่จะอวดสายโลกได้ต้องเป็นชุดไทยโบราณเท่านั้น
ผมอยากถามว่า ชุดไทยแท้เป็นอย่างไร ? เพราะชุดที่ชาวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้สวมใส่มาตั้งแต่อาณาจักรขอมโบราณล้วนมีต้นกำเนิดมาจากอินเดียโบราณทั้งสิ้น
ไทยเพิ่งมีการประกาศกำหนดรูปแบบของชุดไทยใน ปี พ.ศ.2503 โดยการประยุกต์ผ้า และแบบเสื้อมาจากชุดที่ชาวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้สวมใส่มาตั้งแต่ในอดีต
แม้แต่ภาษาไทยที่รัฐบาลพยายามโฆษณาชวนเชื่อตลอดเวลาว่า พ่อขุนรามคำแหงเป็นผู้ประดิษฐ์ขึ้นเองในสมัยสุโขทัย แต่ในความเป็นจริงภาษาไทยเป็นการดัดแปลงมาจากภาษาขอมโบราณ
เมื่อเรายังไม่รู้เลยว่า ความเป็นไทยแท้จริงอยู่ตรงไหน แต่การพยายามยัดเยียดให้คนไทยต้องยอมรับความเป็นไทยแบบผิดๆ เท่ากับเป็นการโกหกตัวเอง
คนไทยต้องยอมรับว่า ความเป็นไทยไม่มีจริง วัฒนธรรมไทยเป็นเพียงส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมในภูมิภาคสุวรรณภูมิ โดยกาลเวลาได้เปลี่ยนผ่านวัฒนธรรมเหล่านี้ด้วยการผสมผสานกับวัฒนธรรมต่างชาติ จนทำให้วัฒนธรรมไทยเป็นเพียงวัฒนธรรมลูกผสมของหลายวัฒนธรรม
ดังนั้นไทยควรเอาอย่างญี่ปุ่นที่ยอมรับยุคสมัยใหม่ ด้วยการนำวัฒนธรรมใหม่มาผสมกับวัฒนธรรมเก่า และสร้างอัตลักษณ์ของตนเองเพื่อนำเสนอต่อชาวโลกในโลกาภิวัฒน์
0000
เผยแพร่ครั้งแรกใน เฟซบุ๊ก เอกชัย หงส์กังวาน