มอง 'ดูเตอร์เต' จากมุมนักข่าวอังกฤษ-ฟิลิปปินส์ 'ลัทธิบูชาบุคคล' ที่มาจากประวัติศาสตร์ความผิดหวัง

เรื่องของประธานาธิบดีจอมโหดของฟิลิปปินส์ โรดริโก ดูเตอร์เตในสายตาของนักข่าวเชื้อสายอังกฤษ-ฟิลิปปินส์ โจอันนา ฟัวร์เตส-ไนท์ ที่ระบุว่าถึงแม้ดูเตอร์เตจะเป็นคนที่ถูกกล่าวหาว่าสั่งการสังหารศัตรูทางการเมืองของตัวเองและในตอนนี้มีการไต่สวนพยานอยู่ แต่เขาก็ยังเป็นคนที่ชาวฟิลิปปินส์เชื่อใจมากเพราะพวกเขาเบื่อนักการเมืองคนก่อนๆ ที่ชวนให้ผิดหวัง

19 ก.ย. 2559 เมื่อไม่นานมานี้ เอ็ดการ์ มาโตบาโต อดีตมือสังหารผู้เข้ามอบตัวกล่าวในการที่ประชุมการไต่สวนของคณะกรรมการวุฒิสภาต่อกรณีการสังหารผู้คนชาวฟิลิปปินส์มากกว่า 3,000 คน ว่าเป็นส่วนหนึ่งของนโยบายการปราบปรามยาเสพติดที่เต็มไปด้วยความโกลาหล

มาโตบาโต ผู้ที่เคยทำงานเป็นหน่วยล่าสังหารดาเวา เล่าว่า ดูเตอร์เตไม่เพียงแค่สั่งการสังหารอาชญากรและฝ่ายตรงข้ามตนเท่านั้นในช่วงตลอด 22 ปีที่เขาทำงานเป็นนายกเทศมนตรีเมืองดาเวา แต่ยังเคยเป็นผู้ลงมือสังหารเจ้าหน้าที่กระทรวงยุติธรรมด้วยตนเองโดยใช้ปืนกลมือ (SMG)

ถึงแม้ว่าการกระทำอันโหดเหี้ยมของดูเตอร์เตจะสร้างความน่าสะพรึงให้กับทั้งชาวฟิลิปปินส์และคนต่างชาติ
รวมถึงคนที่รู้สึกกลางๆ กับประธานาธิบดีฟิลิปปินส์ผู้นี้ด้วย แต่สำหรับชาวฟิลิปปินส์คนอื่นๆ ที่สนับสนุนดูเดอร์เตเป็นพวกที่คิดว่า "การกระทำอะไรบางอย่างดีกว่าการไม่กระทำเลย"

โจอันนา ฟัวร์เตส-ไนท์ นักข่าวและนักทำภาพยนตร์ชาวอังกฤษ-ฟิลิปปินส์ ผู้ทำสารคดีให้สื่อ VICE และ BBC โดยเน้นประเด็นเรื่องเชื้อชาติ สุขภาวะสตรี และการเมืองในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เล่าถึงตอนที่ต้องติดตามประเด็นยาเสพติดในฟิลิปปินส์เมื่อปี 2558 หลังจากที่มีกระแสข่าวว่ามีแก๊งมาเฟียเม็กซิกันกำลังพยายามต่อสายค้ายากับฟิลิปปินส์โดยฉวยโอกาสจากการทุจริตคอร์รัปชันของตำรวจ การควบคุมชายแดนที่หย่อนยานและกฎหมายเรื่องยาเสพติดที่ค่อนข้างอ่อนในพื้นที่

ฟัวร์เตส-ไนท์ ระบุว่า ช่วงก่อนที่เธอจะทำสารคดี องค์กรปราบปรามยาเสพติดของฟิลิปปินส์นำเสนอข้อมูลว่ามีตำบลในฟิลิปปินส์ร้อยละ 92 ที่ได้รับผลกระทบจากยาเสพติดที่ชื่อ "ชาบู" ซึ่งเป็นชื่อเรียกยาไอซ์ในฟิลิปปินส์ คนยากจนในฟิลิปปินส์หนึ่งในสามจำต้องพึ่งพายาชาบูด้วยสาเหตุต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นแหล่งรายได้ การใช้ลดความอยากอาหารและการใช้เพื่อให้ทำงานหนักได้

ฟัวร์เตส-ไนท์ อธิบายว่าชาวฟิลิปปินส์รู้สึกว่าพวกเขาเคยเจอแต่นักการเมืองที่ทำตัวโอ่อ่าใหญ่โตและไม่ค่อยสนใจใยดีคนที่เลือกพวกเขามาเท่าไหร่ เช่น อิเมลดา มาร์กอส ภรรยาอดีตเผด็จการทหารเฟอร์ดินาน มาร์กอส มัวแต่สนใจซื้อรองเท้าใหม่ในขณะที่คนจนอดตาย ตรงกันข้ามกับดูเตอร์เตที่สร้างภาพว่าตัวเองดูเป็นคนของประชาชนมากกว่าตลอดช่วงที่เขาเป็นนายกเทศมนตรีเมืองดาเวาซึ่งดำรงตำแหน่งต่อเนื่องมาตลอด 7 วาระ

ดูเตอร์เตขึ้นเป็นนายกเทศมนตรีหลังจากรัฐบาลที่นำโดยเผด็จการทหารถูกโค่นล้มอำนาจโดยการปฏิวัติของประชาชนในปี 2529 และดูเตอร์เตก็ถูกมองว่ามีผลงานในการทำให้เมืองดาเวาที่เป็นเมืองดูไร้ขื่อแปมีอาชญากรรมลดลงได้ นอกจากนี้ดูเตอร์เตยังสร้างภาพให้ตัวเองดูใกล้ชิดผู้คนด้วยการไม่ใช้ขบวนรถแต่ขึ้นแท็กซี่และไปนั่งดื่มเบียร์กับคนในท้องถิ่นทำให้มีภาพลักษณ์สมถะ

ในช่วงที่เกิดภัยพิบัติพายุไต้ฝุ่นไห่เยี่ยนเมื่อปี 2556 ประธานาธิบดีในสมัยนั้นคือ เบนิกโน อากีโนที่ 3 ถูกกล่าวหาว่าไม่ทำอะไรกับเหตุการณ์แต่เป็นดูเตอร์เตที่สร้างภาพส่งความช่วยเหลือให้กับพื้นที่ที่ประสบภัยหนักที่สุดคือเมืองตักโลบันแล้วยังออกมาพูดปราศรัยน้ำตานองหน้าวิพากษ์วิจารณ์ความเฉื่อยแฉะของรัฐบาล

บทความของฟัวร์เตส-ไนท์ ยังตั้งข้อสังเกตกับการสร้างภาพของดูเตอร์เตต่อไปว่าเขาเป็นคนที่ส่งตัวเองเข้าไปถึงพื้นที่สถานการณ์ เช่นหลังเกิดเหตุระเบิดเมืองดาเวาที่ทำให้มีผู้เสียชีวิต 15 ราย ก็มีรูปถ่ายเขาเข้าไปพูดกับเหยื่อความรุนแรงในพื้นที่จนมีการส่งภาพต่อกันทางโซเชียลมีเดีย มีการชื่นชมว่าเขา "ติดดิน" ซึ่งภาพลักษณ์ผู้นำเช่นนี้ชาวฟิลิปปินส์ไม่เคยพบเจอมาก่อน

อย่างไรก็ตามฟัวร์เตส-ไนท์ ก็มองว่าการสังหารหมู่คนค้ายาระดับปลายแถวในฟิลิปปินส์เป็นแค่การพยายามแสดงให้เห็นว่าปัญหายาเสพติดเป็นเพราะรัฐบาลก่อนหน้านี้ไม่ทำอะไร ในแง่นี้คนฟิลิปปินส์จึงไม่ได้โหวตให้ดูเตอร์เต พวกเขาโหวตเพื่อส่งหมัดแย็บใส่สถาบันการเมืองฟิลิปปินส์ที่ทำให้พวกเขาผิดหวังมาตลอด 50 ปีที่ผ่านมา

 

เรียบเรียงจาก

Rodrigo Duterte attracts lurid headlines, but to Filipinos he’s a breath of fresh air, Joanna Fuertes-Knight, The Guardian, 16-09-2016
https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/sep/16/rodrigo-duterte-headlines-filipinos-philippine-president-murder

Philippines president ordered murders and killed official, claims hitman, The Guardian, 15-09-2016
https://www.theguardian.com/world/2016/sep/15/philippines-president-drug-dealers-rodrigo-duterte-extrajudicial-killings-crocodile

 

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท