นักเศรษฐศาสตร์อิสระและนักวิเคราะห์ประเมินอนาคตฮ่องกงที่กำลังจะมีการเลือกตั้งผู้ว่าการคนใหม่ ท่ามกลางความไม่ไว้ใจของประชาชนฮ่องกงต่อจีนแผ่นดินใหญ่ว่าจะเข้ามาแทรกแซงอะไรพวกเขาอีกบ้าง ทั้งนี้ หากการเลือกตั้งเป็นไปด้วยดีโดยผู้แทนตอบสนองต่อประเด็นต่างๆ ของประชาชนได้จริง อนาคตของฮ่องกงจะสดใสขึ้น

23 ม.ค. 2560 โดมินิก มาเฮอร์ นักเศรษฐศาสตร์อิสระและนักวิเคราะห์สาธารณรัฐประชาชนจีน เขียนบทความประเมินอนาคตฮ่องกง และความสัมพันธ์กับจีนแผ่นดินใหญ่ หลังจากเมื่อช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาจนถึงตอนนี้มีเหตุการณ์หลายเหตุการณ์ที่เป็นการลิดรอนเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นในฮ่องกง ในฐานะ "หนึ่งประเทศ สองระบบ" ที่อนุญาตให้ฮ่องกงมีเสรีภาพมากกว่าจีน

เขาชี้ว่า เมื่อปีที่แล้ว มีเหตุการณ์ที่จีนจับกุมและลักพาตัวคนขายหนังสือที่ไม่ได้ทำผิดกฎหมายอะไรของฮ่องกงเลย รวมถึงมีการที่จีนเข้าไปตีความกฎหมายพื้นฐานของฮ่องกงเอาเองเพื่อขับไล่สมาชิกสภานิติบัญญัติฮ่องกง (LegCo) ออกจากตำแหน่ง ทำให้น่าตั้งคำถามว่าจีนกำลังเคารพข้อตกลง "หนึ่งประเทศ สองระบบ" หลังจากที่มีการคืนเกาะฮ่องกงสู่จีนจริงหรือไม่

กฎหมายพื้นฐานของฮ่องกงซึ่งเปรียบเสมือนรัฐธรรมนูญขนาดย่อมของเกาะที่เคยตกเป็นอาณานิคมของอังกฤษแห่งนี้มีที่มาจากมาตราที่ 31 ของรัฐธรรมนูญจีนแผ่นดินใหญ่เกี่ยวกับการอนุญาตจัดตั้งเขตปกครองพิเศษและปฏิญญาร่วมจีน-อังกฤษ ที่ระบุถึงการคืนอธิปไตยฮ่องกงสู่จีน กฎหมายพื้นฐานนี้ประกาศใช้โดยรัฐสภาจีนแผ่นดินใหญ่แต่ก็มีการตีความกฎหมายนี้แตกต่างกัน

มาเฮอร์ระบุว่าการกระทำของจีนแผ่นดินใหญ่ในช่วงที่ผ่านมาตีความกฎหมายพื้นฐานของฮ่องกงรวมเป็นกฎหมายแห่งชาติของจีนที่ถูกเปลี่ยนแปลงแก้ไขโดยรัฐสภาจีนได้ แต่การพยายามใช้อำนาจเข้าไปแทรกแซงของจีนแผ่นดินใหญ่เองก็ทำให้เกิดผลกระทบทางการเมืองอย่างกรณีการประท้วงปฏิวัติร่มในปี 2557 แต่รัฐบาลฮ่องกงเองก็ไม่สนใจใยดีเสียงของประชาชนในพื้นที่จนทำให้ประชาชนชาวฮ่องกงมีความสุดโต่งมากขึ้นในระดับที่มีการเรียกร้องอิสรภาพในการปกครองตนเองจากจีนแผ่นดินใหญ่

ในปี 2560 นี้ยังเป็นปีที่สำคัญสำหรับฮ่องกงคือมีการเลือกตั้งผู้ว่าการฮ่องกงคนใหม่ในเดือน มี.ค. ที่จะถึงนี้ ซึ่งเหลียงชุนอิง ผู้ว่าการคนปัจจุบันประกาศว่าจะไม่ลงเลือกตั้งในคราวนี้อีกโดยอ้างว่ามีภาระหน้าที่ครอบครัว แต่ก็มีคนตั้งสมมติฐานว่าอาจจะเป็นเพราะทางการกลางของจีนไม่เชื่อว่าเขาจะชนะการเลือกตั้งได้หรือสามารถปกครองฮ่องกงต่อไปได้ ขณะที่ผู้สมัครรายอื่นๆ ต้องแข่งขันกันว่าใครจะรักษาสมดุลเรื่องผลประโยชน์ของกลุ่มต่างๆ ได้ดีที่สุด มาเฮอร์มองว่าพวกเขาต้องได้รับการยอมรับจากจีนแผ่นดินใหญ่และต้องทำความเข้าใจกับประเด็นที่ชาวฮ่องกงสนใจด้วยเช่นกัน

หวังกวงย่า ผู้อำนวยการสำนักงานกิจการฮ่องกงและมาเก๊าจากรัฐบาลจีนประกาศเจตนารมณ์ของทางการจีนแผ่นดินใหญ่ว่าคนที่จะมีคุณสมบัติเป็นผู้แทนในฮ่องกงได้นอกจาก "มีความรักประเทศชาติและฮ่องกง" แล้วยังต้องมีความสามารถโดยทั่วไป คอยสนับสนุนประชาชนฮ่องกง และ "เชื่อมั่นใจรัฐบาลกลาง"

มาเฮอร์ระบุว่าสิ่งที่ชวนให้รู้สึกย้อนแย้งคือการที่ทางการจีนเองที่ต้องพึ่งพาการเยียวยาทางการเมืองในฮ่องกง การที่จีนมีเศรษฐกิจเติบโตขึ้นได้ในช่วงปี 2521 ส่วนใหญ่แล้วมาจากความพยายามปฏิรูปภายในประเทศที่อาศัยประสบการณ์จากฮ่องกง แม้คนจำนวนมากจะเชื่อว่าบทบาทของฮ่องกงต่อจีนหมดไปแล้วในเรื่องนี้แต่จีนก็ยังต้องการจุดที่แข็งแกร่งที่สุดของฮ่องกงนี้อยู่

มาเฮอร์ประเมินว่าฮ่องกงมีความสำคัญต่อการปฏิรูปเศรษฐกิจของจีนในแง่ของการปรับภาคส่วนทางการเงินและการเปิดเสรีการลงทุน ในแง่ที่ต้องอาศัยสถาบันทางการเงินในฮ่องกงเป็นศูนย์กลางการเงินระหว่างประเทศ การพยายามรักษาสมดุลการควบคุมทางการเมืองกับการให้เสรีทางการเมืองแก่ฮ่องกงก็กลายเป็นเรื่องท้าทายสำหรับจีน

ทางภาคการเงินของฮ่องกงเองก็ยังต้องพึ่งพาการค้าของจีน ยิ่งหลังจากที่ประธานาธิบดีคนใหม่ของสหรัฐฯ อย่างโดนัลด์ ทรัมป์ ประกาศสงครามทางการค้า ฮ่องกงก็มีโอกาสได้รับผลกระทบสูงมากจากการที่พวกเขาต้องพึ่งพาการที่จีนมีความสัมพันธ์อันดีกับชาติอื่น ในภาคการท่องเที่ยวซึ่งเป็นหนึ่งในสี่ภาคส่วนที่สำคัญ นักท่องเที่ยวส่วนมากจะมาจากจีนแผ่นดินใหญ่ การที่มีความสัมพันธ์ไม่ดีกับจีนทำให้นักท่องเที่ยวจากจีนน้อยลง แต่มาเฮอร์ก็มองว่าอาจจะเป็นเรื่องดีก็ได้ เพราะการเอาใจนักท่องเที่ยวจีนแผ่นดินใหญ่แบบที่ส่งผลกระทบต่อคนในท้องถิ่นทำให้เกิดผลพวงความไม่พอใจระหว่างชาวฮ่องกงกับจีนแผ่นดินใหญ่ได้

ทั้งนี้ในภาคส่วนอสังหาริมทรัพย์ของฮ่องกงเองก็ไม่สามารถตอบสนองคนในท้องถิ่นฮ่องกงเองได้ การวางข้อกำหนดต่างๆ เอื้ออำนวยต่อชนชั้นนำทางเศรษฐกิจที่ร่ำรวยเท่านั้น เห็นได้ชัดจากอพาร์ตเมนต์ฮ่องกงที่ราคาสูงลิ่วแต่ที่คับแคบมาก มาเฮอร์เสนอว่าควรมีการปรับเศรษฐกิจให้กลับมาตอนสนองต่อชาวฮ่องกงเองแทนที่จะเอาใจนักท่องเที่ยวจีนหรือนักธุรกิจร่ำรวยมหาศาล นอกจากนี้ยังมีปัญหาต้องจัดการทั้งเรื่องสิ่งแวดล้อมอย่างคุณภาพอากาศและน้ำ การปฏิบัติต่อแรงงานภายในประเทศ ค่าครองชีพ ความไม่เท่าเทียม และปัญหาสำคัญอื่นๆ ในขณะที่ระบบขนส่งมวลชนทางรถไฟและการขยายระบบโครงสร้างพื้นฐานทางการเงินของจีนแผ่นดินใหญ่ก็ควรจะเป็นไปในทางบวกภายในปี 2560

มาเฮอร์มองว่าฮ่องกงเองเป็นเมืองที่มีบทบาทต่อโลกมากกว่าที่คนจำนวนมากแม้กระทั่งชาวฮ่องกงประเมินตัวเอง จากการที่เป็นเมืองที่มีบทบาทของจีนผสมกับการมีหลักนิติธรรม มีการศึกษาคุณภาพระดับโลก มีสื่อที่ดีและมีมวลชนที่ตื่นตัว อีกทั้งฮ่องกงยังมีคุณค่าต่อจีนเองด้วย ถ้าหากผู้นำคนใหม่ของฮ่องกงสามารถแก้ไขปัญหาความขัดแย้งระหว่างทางการจีนกับคนในฮ่องกงได้ ฮ่องกงก็จะมีอนาคตที่ดี

จนถึงตอนนี้มาเฮอร์ยังประเมินในแง่ดีว่าผู้แทนลงสมัครเลือกตั้งผู้ว่าการฮ่องกงต่างก็มีความสามารถรับฟังประเด็นต่างๆ หลากหลาย และจีนแผ่นดินใหญ่ก็ไม่ได้เจาะจงเป็นผู้เลือกผู้แทนให้พวกเขา การที่ผู้แทนฮ่องกงที่คนรับได้ลงแข่งขันกันในการเลือกตั้งครั้งนี้จะสร้างบรรยากาศที่ดีขึ้นอย่างมากในฮ่องกง

เรียบเรียงจาก

Politics looms over Hong Kong in 2017, Dominic Meagher, 17-01-2017
http://www.eastasiaforum.org/2017/01/17/politics-looms-over-hong-kong-in-2017/