งานศึกษา NBTC Policy Watch พบค่าบริการ 3G ส่วนใหญ่ลดลงไม่ถึง15% พร้อมเสนอวิธีการเพื่อใช้ติดตามการเปลี่ยนแปลงค่าบริการโทรศัพท์เคลื่อนที่ให้สอดคล้องกับลักษณะการใช้งานของผู้บริโภค
(28 มิ.ย.56) โครงการติดตามนโยบายสื่อและโทรคมนาคม หรือ NBTC Policy Watch ภายใต้การสนับสนุนของมูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ (มสช.) นำเสนอรายงานในหัวข้อ “ลดค่าบริการ 3G ลง 15% ใครได้ประโยชน์?: ข้อเสนอวิธีการเพื่อใช้วัดการเปลี่ยนแปลงค่าบริการ” โดย พรเทพ เบญญาอภิกุล นักวิจัยประจำโครงการ และอาจารย์ประจำคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
พรเทพ กล่าวว่า หลังจากที่ กสทช. กำหนดให้ผู้ให้บริการทุกรายลดราคาแพคเกจบริการโทรศัพท์เคลื่อนที่ในระบบ 3G ลงร้อยละ 15 จากราคาแพคเกจ 2G และกำหนดอัตราอ้างอิงสำหรับแพคเกจใหม่โดยกำหนดเป็นรายลักษณะบริการคือค่าโทรนาทีละ 0.82 บาท, SMS ข้อความละ 1.33 บาท, MMS ครั้งละ 3.32 บาทอินเทอร์เน็ตต่อ 1เมกะไบต์ละ 0.28 บาท พบว่าการติดตามการเปลี่ยนแปลงของราคาแพคเกจแต่ละแพคเกจว่าเป็นไปตามอัตราที่กำหนดหรือไม่นั้นทำได้ยาก เนื่องจากอัตราอ้างอิงที่ประกาศเป็นรายบริการนั้นไม่สอดคล้องกับลักษณะการให้บริการและการคิดราคาที่เกิดขึ้นตามสภาพความเป็นจริงที่ผู้บริโภคซื้อเป็นแพคเกจไม่สามารถแยกซื้อบริการแต่ละประเภทแยกกันได้ การที่บริการทั้งหมดถูกผูกรวมเข้าด้วยกันในรูปของแพคเกจทำให้แทบเป็นไปไม่ได้เลยที่ผู้บริโภคและ กสทช. จะตรวจสอบว่าในแต่ละแพคเกจ บริการใดคิดราคาเกินกว่าราคาอ้างอิง
“การที่บริการเสียงและข้อมูลถูกขายพ่วงรวมกันเป็นแพคเกจทำให้ผู้บริโภคที่ใช้บริการน้อยถูกคิดราคาในอัตราที่แพงกว่าผู้บริโภคที่ใช้บริการมาก การกำหนดราคาอ้างอิงเพียงอัตราเดียวแยกตามประเภทบริการอาจจะไม่เป็นประโยชน์ต่อผู้บริโภคบางกลุ่มเช่น กลุ่มที่มีการใช้งานสูงซึ่งอัตราค่าบริการต่อหน่วยการใช้ของแพคเกจที่ผู้บริโภคกลุ่มนี้ใช้อยู่จะมีค่าที่ต่ำกว่าอัตราอ้างอิงที่ กสทช. ประกาศอยู่แล้ว” พรเทพ กล่าว
พรเทพ เสนอว่า กสทช. จำเป็นที่จะต้องกำหนดวิธีการวัดราคาที่สะท้อนลักษณะการใช้งานของผู้บริโภคที่หลากหลาย เพื่อให้สามารถแน่ใจได้ว่าผู้บริโภคส่วนใหญ่ได้รับประโยชน์อย่างแท้จริงและเพื่อติดตามการเปลี่ยนแปลงของราคาการให้บริการในอนาคต ซึ่งวิธีหนึ่งที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย คือการสร้าง“ลักษณะการใช้บริการ”หรือ “ตะกร้าสินค้า” ที่แสดงปริมาณการใช้บริการประเภทต่าง ๆ ที่จะเป็นตัวแทนของผู้บริโภคหลายกลุ่มที่มีลักษณะการใช้บริการเสียงและข้อมูลที่ต่างกัน และคำนวณค่าใช้จ่ายของแต่ละกลุ่มว่าเปลี่ยนแปลงไปมากน้อยเพียงใดจากแพคเกจที่เปลี่ยนแปลงไป
พรเทพยังได้แสดงตัวอย่างการคำนวณโดยทดลองสร้าง “ลักษณะการใช้บริการ” จำนวน 24 ลักษณะ เพื่อเป็นตัวแทนของผู้บริโภคที่มีพฤติกรรมการใช้บริการด้านเสียงและข้อมูลที่ต่าง ๆ กัน โดย พรเทพ คำนวณค่าใช้จ่ายที่ผู้บริโภคทั้ง 24 ประเภทนี้ต้องจ่ายภายใต้แพคเกจรายเดือน 2G ของผู้ให้บริการทั้งสามราย และเปรียบเทียบกับค่าใช้จ่ายที่จะเกิดขึ้นจากแพคเกจรายเดือน 3G ของผู้ให้บริการรายเดือน และตรวจสอบดูว่าในแต่ละลักษณะการใช้บริการ แต่ละกลุ่มมีค่าใช้จ่ายเปลี่ยนแปลงไปเท่าไร และมีกลุ่มใดบ้างที่จ่ายลดลงกว่า 15% ตามความตั้งใจของ กสทช.
พรเทพ พบว่า จากลักษณะการใช้งานทั้ง 24 แบบ บริษัท AIS มีค่าบริการลดลงโดยเฉลี่ยประมาณ 7.8% ในขณะที่ บริษัท TRUE มีค่าบริการลดลงเฉลี่ย 8.5% ในขณะที่ DTAC มีค่าบริการลดลง 17.7% (ดูตารางประกอบ)
สำหรับบริษัท AIS พบว่ามีเพียง 5 กลุ่มลักษณะการใช้บริการ จาก 24 กลุ่ม เท่านั้นที่จะจ่ายค่าบริการลดลงมากกว่า 15% ในระบบ 3G ในขณะที่มีถึง 13 กลุ่มลักษณะการใช้งานที่จ่ายค่าบริการลดลงน้อยกว่า 5%
ส่วนบริษัท TRUE พบว่ามี 9 กลุ่มลักษณะการใช้บริการที่จ่ายค่าบริการลดลงมากกว่า 15% และ 11 กลุ่มที่จ่ายค่าบริการลดลงน้อยกว่า 5%
ในขณะที่ DTAC มีถึง 10 กลุ่มลักษณะการใช้งานที่ค่าบริการลดลงมากกว่า 15 % และมีเพียง 2 กลุ่มมีค่าบริการลดน้อยกว่า 5%
ตารางแสดงจำนวนประเภทการใช้งานที่ราคาลดลง และค่าเฉลี่ยราคาที่ลดทั้งหมด
บริษัท |
จำนวนประเภทการใช้ที่มีจ่ายค่าบริการลดลงมากกว่า 15% |
จำนวนประเภทการใช้ที่มีจ่ายค่าบริการลดลงน้อยกว่า5% |
ราคาลดลงเฉลี่ยทั้ง 24 กลุ่มประเภทการใช้งาน |
AIS |
5 |
13 |
7.8% |
TRUE |
9 |
11 |
8.5% |
DTAC |
10 |
2 |
17.7% |
พรเทพ ให้ความเห็นว่าความสำเร็จในการลดราคาค่าบริการของ DTAC น่าจะมีสาเหตุมาจากการแบ่งการคิดราคาเป็นรายบริการ (unbundled) และเปิดโอกาสให้ผู้บริโภคเลือกส่วนผสมของบริการเสียงและข้อมูลที่ต้องการอย่างยืดหยุ่นซึ่งแพคเกจ 3G ของ DTAC สามารถแบ่งย่อยลงได้ถึง 9 แพคเกจ
“หากพิจารณาในภาพรวมจะพบว่ากลุ่มผู้ใช้บริการที่มีปริมาณการใช้งานบริการเสียงในระดับสูงจะเป็นกลุ่มที่ได้รับประโยชน์จากการลดราคาแพคเกจน้อยที่สุด เหตุผลเนื่องจากว่าผู้บริโภคในกลุ่มนี้มีแนวโน้มการใช้บริการเสียงเกินจำนวนนาทีที่แพคเกจกำหนด แต่ราคาค่าโทรเกินแพคเกจสำหรับผู้ให้บริการทุกรายที่ 1.25-1.5 บาทต่อนาที ยังมีค่าสูงกว่าอัตราขั้นสูงที่ กสทช. กำหนดและราคาค่าโทรเกินแพคเกจในระบบ 3G เป็นต้นทุนที่ยังไม่ลดลงสำหรับผู้บริโภคกลุ่มโทรมาก” พรเทพให้ความเห็น
ในทางตรงกันข้าม พรเทพ ชี้ว่า ผู้บริโภคในกลุ่มที่มีการโทรน้อยแต่ใช้งานอินเตอร์เน็ตมากมีแนวโน้มที่จะได้รับประโยชน์เต็มที่จากการลดราคาแพคเกจ 3G ของผู้ประกอบการ ผลดังกล่าวบ่งชี้ว่าผู้ประกอบการมีแนวโน้มการลดราคาแพคเกจผ่านการปรับเปลี่ยนลักษณะแพคเกจโดยการเพิ่มปริมาณข้อมูลซึ่งจะเป็นประโยชน์เฉพาะกับผู้บริโภคกลุ่มที่เน้นการใช้อินเตอร์เน็ตผ่านโทรศัพท์มือถือ
พรเทพ สรุปว่า กสทช. จำเป็นต้องพัฒนาเครื่องมือในการติดตามการเปลี่ยนแปลงราคาที่สอดคล้องกับสภาพความเป็นจริงของการทำธุรกิจ และลักษณะการใช้งานของผู้บริโภคซึ่งวิธีการใช้ตระกร้าสินค้าที่นำเสนอมีข้อดีที่สามารถแสดงผลกระทบต่อผู้บริโภคได้หลายกลุ่ม และการคำนวณคำนึงถึงสภาพความเป็นจริงที่บริการหลายประเภทถูกขายพ่วงเป็นแพคเกจซึ่งจะเป็นเครื่องมือที่ช่วยวัดผลของนโยบายและติดตามสภาวะราคาและระดับการแข่งขันในตลาด
ตารางประกอบ
ตารางที่ 1การเปลี่ยนแปลงราคาค่าบริการรายเดือนของ AIS ต่อประเภทการใช้งาน (ร้อยละ)
|
ปริมาณการใช้ข้อมูลต่อเดือน |
||||
|
100MB |
500MB |
1000MB |
2000MB |
|
ปริมาณการโทรต่อเดือน |
60 นาที |
-25.1 |
-25.1 |
0.0 |
-20.0 |
200 นาที |
-5.3 |
-5.3 |
-11.1 |
-20.0 |
|
400 นาที |
-3.2 |
-3.2 |
-14.3 |
-20.0 |
|
600 นาที |
-2.3 |
-2.3 |
-8.7 |
-4.4 |
|
1000 นาที |
-1.5 |
-1.5 |
-5.7 |
-2.9 |
|
2295 นาที |
-0.7 |
-0.7 |
-2.7 |
-1.4 |
|
ราคาเปลี่ยนแปลงเฉลี่ยทั้ง 24 ตะกร้า: -7.8% จำนวนตะกร้าที่ราคาลดลงมากกว่า 15%: 5 ตะกร้า |
จำนวนตะกร้าที่ราคาลดลงน้อยกว่า5%: 13 ตะกร้า |
ตารางที่ 2การเปลี่ยนแปลงราคาค่าบริการรายเดือนของ TRUEต่อประเภท (ร้อยละ)
|
ปริมาณการใช้ข้อมูลต่อเดือน |
||||
|
100MB |
500MB |
1000MB |
2000MB |
|
ปริมาณการโทรต่อเดือน |
60 นาที |
99.3 |
-53.9 |
-38.5 |
-33.4 |
200 นาที |
40.7 |
-53.9 |
-38.5 |
-33.4 |
|
400 นาที |
18.7 |
-34.4 |
-22.4 |
-8.3 |
|
600 นาที |
12.1 |
-22.0 |
-12.2 |
0.0 |
|
1000 นาที |
7.1 |
-14.8 |
-8.2 |
0.0 |
|
2295 นาที |
3.1 |
-7.2 |
-4.0 |
0.0 |
|
ราคาเปลี่ยนแปลงเฉลี่ยทั้ง 24 ตะกร้า: -8.5% จำนวนตะกร้าที่ราคาลดลงมากกว่า 15%: 9 ตะกร้า |
จำนวนตะกร้าที่ราคาลดลงน้อยกว่า5%: 11 ตะกร้า |
ตารางที่ 3การเปลี่ยนแปลงราคาค่าบริการรายเดือนของ DTACต่อประเภทการใช้งาน (ร้อยละ)
ตะกร้า OECD |
ปริมาณการใช้ข้อมูลต่อเดือน |
||||
ตะกร้าเพิ่มเติม |
100MB |
500MB |
1000MB |
2000MB |
|
ปริมาณการโทรต่อเดือน |
60 นาที |
-25.1 |
-57.2 |
-42.9 |
-16.7 |
200 นาที |
0.0 |
-42.9 |
-42.9 |
-16.7 |
|
400 นาที |
-10.7 |
-19.4 |
-19.4 |
-16.7 |
|
600 นาที |
-12.8 |
-12.8 |
-12.8 |
-2.6 |
|
1000 นาที |
-14.8 |
-14.8 |
-14.8 |
-7.4 |
|
2295 นาที |
-6.1 |
-6.1 |
-6.1 |
-3.0 |
|
ราคาเปลี่ยนแปลงเฉลี่ยทั้ง 24 ตะกร้า: -17.7% จำนวนตะกร้าที่ราคาลดลงมากกว่า 15%: 10 ตะกร้า |
จำนวนตะกร้าที่ราคาลดลงน้อยกว่า5%: 2 ตะกร้า |
ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)