คุยกับ 'ภัชราภรณ์ กองค้า' นักศึกษาที่กำลังอยู่ในช่วงฝึกงาน หนึ่งในสมาชิก We Volunteer ผู้ถูกตั้งข้อหาอั้งยี่ ซ่องโจร ทั้งที่เพียงเอาน้ำไปส่งม็อบ 7 สิงหา 64 เปิดมุมมองต่อผลกระทบทั้งต้องแบ่งเวลาไปขึ้นศาลและต้องเรียนไปด้วย ระบุ "ไม่กล้าวางแผนชีวิตในระยะยาว" ยันคงออกมาต่อสู้เรื่อยๆ เท่าที่จะเป็นไปได้

ภัชราภรณ์ กองค้า นักศึกษาที่กำลังอยู่ในช่วงฝึกงาน หนึ่งในสมาชิก We Volunteer ผู้ถูกตั้งข้อหาอั้งยี่ ซ่องโจร ทั้งที่เพียงเอาน้ำไปส่งม็อบ 7 สิงหา 64

นับตั้งแต่ปี 2563 การชุมนุมเรียกร้องประชาธิปไตยและปฏิรูปสถาบันกษัตริย์ของประชาชน ซึ่งนำโดยคนรุ่นใหม่ถือเป็นปรากฏการณ์ที่มีนัยยะสำคัญของยุคสมัย การแสดงออกและเรียกร้องของประชาชนกลายเป็นแรงกระเพื่อมระลอกใหญ่ที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลง แม้อาจกล่าวได้ว่าเป้าประสงค์ของผู้ชุมนุมที่ต้องการประชาธิปไตยที่สมบูรณ์นั้นยังไม่สัมฤทธิ์ผล ซ้ำในขวบปีที่ผ่านมาจำนวนของผู้ชุมนุมก็ลดน้อยลงไปกว่าครึ่ง หากกระแสคลื่นทางความคิดก็ได้ปลุกผู้คนในสังคมให้มีความตื่นตัวในเรื่องของประชาธิปไตย เสรีภาพ ความเท่าเทียม ความเป็นธรรม และสิทธิ์อันพึงมีในฐานะประชาชน ซึ่งรวมถึงการแสดงออกทางการเมืองที่เป็นสิทธิ์ขั้นพื้นฐานตามรัฐธรรมนูญ

อย่างไรก็ตาม ตลอดระยะเวลา 3 ปี มีผู้ถูกดำเนินคดีจากการเคลื่อนไหวทางการเมืองเป็นจำนวนมาก ไล่เรียงตั้งแต่ข้อหาฝ่าฝืน พ.ร.บ. รักษาความสะอาด พ.ร.บ. คอมพิวเตอร์ พ.ร.บ. ชุมนุมสาธารณะ และ พ.ร.ก ฉุกเฉินฯ ที่รัฐอ้างว่าเป็นมาตรการควบคุมโรคระบาด แต่กลับเป็นข้อหาที่ผู้ชุมนุมถูกดำเนินคดีมากที่สุด ไม่ต่ำกว่า 1,448 ราย ไปจนถึงข้อหารุนแรงอย่างมาตรา 116 และมาตรา 112

นอกจากวิธีการเข้าจับกุม และขั้นตอนการเข้าถึงทนายความที่หลายครั้งถูกตั้งคำถามถึงความถูกต้องตามหลักสิทธิมนุษยชน การดำเนินคดีกับผู้ชุมนุมยังได้กลายเป็นประเด็นที่ประชาชนจำนวนมากไม่เห็นด้วย เมื่อผู้ถูกกล่าวหาหลายรายถูกคุมขังในเรือนจำ ทั้งที่ยังไม่มีคำพิพากษาตัดสิน หลายคนถูกคุมขังเป็นเวลาหลายเดือน ถูกลิดรอนสิทธิ์ประกันตัว สร้างความยากลำบากในการต่อสู้คดี ที่มากไปกว่านั้น สำหรับผู้ถูกกล่าวหาทั้งหมด ไม่ว่าจะถูกคุมขังหรือไม่ ก็ล้วนได้รับผลกระทบในชีวิตด้วยกันทั้งสิ้น ทุกคนสูญเสียโอกาส ทรัพย์สิน หน้าที่การงาน การศึกษา รวมทั้งการถูกตีตราราวกับอาชญากร เราอาจรับรู้เรื่องราวของพวกเขาบางคนจากหน้าสื่อ ตามที่ชุมนุม หรือตามแคมเปญต่างๆ ทว่ายังมีผู้ถูกกล่าวหาอีกเป็นจำนวนมากที่ชีวิตได้รับผลกระทบจากการถูกดำเนินคดี หลายข้อหาชวนให้ตั้งคำถามถึงสัดส่วนของโทษกับสิ่งที่กระทำ ยิ่งในสถานการณ์ที่รัฐมองประชาชนผู้เห็นต่างเป็นฝ่ายตรงข้าม รวมถึงการไม่ได้อยู่ในหน้าสื่อ เสียงของพวกเขาก็ยิ่งแผ่วเบา จนบางครั้งเราอาจไม่ได้ยิน

“ภัชราภรณ์ กองค้า” หรือ “แป้ง” นักศึกษาที่ตอนนี้กำลังอยู่ในช่วงฝึกงาน เธอเป็นหนึ่งในสมาชิกของกลุ่ม We Volunteer คนรุ่นใหม่อีกหนึ่งคนที่ยืนยันว่าประเทศนี้สามารถดีกว่าที่เป็นอยู่ได้ และเชื่อว่าการแสดงออกทางการเมืองเป็นสิทธิ์อันพึงกระทำ เธอถูกดำเนินคดีจากการเป็นส่วนหนึ่งของการชุมนุม ด้วยข้อหาอั้งยี่และซ่องโจร เรานัดพูดคุยกันย่านชานเมือง ในวันแสงแดดจัดจ้า หากก็ยังไม่เพียงพอจะสาดความสว่างได้ถ้วนทั่ว

ถูกดำเนินคดีอะไรบ้าง อยู่ในขั้นตอนไหน?

ภัชราภรณ์ : คดีในข้อหาอั้งยี่ ซ่องโจร และพกวิทยุสื่อสารโดยไม่ได้รับอนุญาต ตอนนี้กำลังรอสืบพยาน เป็นคดีอาญา จำคุกไม่เกิน 7 ปี ปรับไม่เกิน 140,000 บาท

ถูกดำเนินคดีได้อย่างไร?

7 สิงหาคม 2564 วันนั้นจะเอาน้ำไปส่งให้เพื่อนที่ไปชุมนุม จู่ๆ เจ้าหน้าที่ก็เข้ามาขัดขวางและขอตรวจค้นในวัดมหรรณพารามวรวิหาร วันนั้นมีรถสองคัน คันหนึ่งเจ้าหน้าที่พบพวกลูกแก้ว หนังสติ๊ก วิทยุสื่อสาร แต่คันที่แป้งอยู่คือน้ำที่จะเอาไปส่งให้เพื่อน เจ้าหน้าที่เอาแต่บอกว่าให้ไปคุยกันก่อน เราพยายามปฏิเสธ แต่สุดท้ายเขาก็พาตัวไปที่สน.สำราญราษฎร์

เจ้าหน้าที่ปฏิบัติอย่างไร?

เจ้าหน้าที่พาตัวไปที่สน.สำราญราษฎร์ ก่อนที่จะพาไปกองบัญชาการตำรวจนครบาล อยู่ที่นั่นตั้งแต่ 10 โมง โดยที่ไม่ได้แจ้งข้อหาอะไรเลย เขาให้เราอยู่แบบนั้นจนประมาณ 2 ทุ่ม ถึงได้รับทราบข้อกล่าวหา หลังจากทำสำนวนคดีเสร็จ เราโดนส่งไปควบคุมตัวอยู่ 48 ชั่วโมง ที่ตชด. ภาค 1

มีการละเมิดสิทธิ์บ้างไหม?

ตั้งแต่ตอนแรกที่โดนควบคุมตัว ตำรวจไม่ได้แจ้งสิทธิ์ในการพบทนาย เราก็อยู่แบบนั้น จนคนข้างนอกรู้ว่าเราถูกจับ ก็เป็นทนายเองที่ติดต่อมา เราจึงได้พบทนาย

ผลกระทบที่เกิดจากการถูกดำเนินคดีมีอะไรบ้าง?

หลักๆ คือผลกระทบต่อการเรียน เพราะว่าต้องแบ่งเวลาไปขึ้นศาลและต้องเรียนไปด้วย มีครั้งหนึ่งที่เกือบจะไม่ได้สอบเพราะวันที่สอบตรงกับวันที่ศาลนัด ตอนแรกทำเรื่องกับอาจารย์ก็ไม่ได้รับอนุญาต เครียดมาก แต่สุดท้ายได้เข้าพบทางคณะ และได้รับอนุญาตให้สอบในภายหลัง คือเราไม่สามารถวางแผนอนาคตในระยะยาวได้เลย ว่าจะทำอะไร จะไปไหน เพราะคดียังไม่จบ อีกอย่างก็คือผลกระทบกับครอบครัว เคยมีตำรวจไปที่บ้าน 2 ครั้ง และพยายามข่มขู่ผู้ปกครองว่าอย่าให้ลูกหลานมาชุมนุมอีก และเจ้าหน้าที่ยังทำการถ่ายรูปบ้านโดยไม่ได้รับอนุญาตด้วย

ในสัดส่วนความผิดที่กระทำกับคดีที่ถูกกล่าวหา คิดว่ามีความชอบธรรมหรือไม่?

เรามองว่าคดีที่ได้รับไม่ยุติธรรม ถ้าโดนแจ้งข้อหาฝ่าฝืน พ.ร.ก ฉุกเฉินฯ ก็พอจะเข้าใจ เพราะตอนนั้นมีกฎหมายห้ามชุมนุม แต่ว่านี่โดนคดีอาญา เรารู้สึกว่ามันไม่ยุติธรรม

คิดว่าการแจ้งข้อหากับผู้ชุมนุม เป็นความพยายามเผยแพร่ความกลัว ให้คนอื่นๆ ไม่กล้า หรือกลัวที่จะออกมาทำกิจกรรมทางการเมืองหรือไม่?

เหมือนกับว่ารัฐพยายามที่จะสร้างความกลัว ทำให้ประชาชนหรือนักกิจกรรมหลายๆ คนไม่กล้าออกมาร่วมชุมนุม เพราะทุกคนที่ออกมาชุมนุมก็มีภาระหน้าที่ มีคนข้างหลัง มีพ่อแม่ มีครอบครัว อย่างตอนที่ตำรวจไปคุกคามที่บ้านเราก็กลัว เครียดมาก กังวลว่าทางบ้านจะเดือดร้อนไปด้วย

คาดการณ์อนาคตไว้อย่างไรบ้าง?

ตอนนี้ไม่กล้าหวังอะไรทั้งนั้น ไม่กล้าวางแผนชีวิตในระยะยาว แต่ก็คงออกมาต่อสู้เรื่อย ๆ เท่าที่จะเป็นไปได้

มีความเห็นอย่างไรเกี่ยวกับการชุมนุมในปัจจุบัน?

คิดว่าการชุมนุมเรียกร้องประชาธิปไตยในทุกวันนี้ มวลชนอาจจะน้อยลงจากหลายปัจจัย อย่างเช่นการแจ้งข้อหา ที่รัฐอาจคิดว่าเป็นเหมือนการเชือดไก่ให้ลิงดู ประมาณว่าถ้าออกมาชุมนุมก็จะโดนคดี ทั้งที่บางคนเขายังไม่ได้ทำอะไรด้วยซ้ำ หรือศาลยังไม่ได้ตัดสินเลย ก็โดนคดี โดนฝากขังไปแล้ว ตรงนี้อาจทำให้หลายคนกลัว และทำให้คนออกมาชุมนุมน้อยลง

สิ่งที่อยากฝาก อยากสื่อสารกับสังคม?

ถ้าไม่โชคร้ายจนเกินไป เราก็หวังว่าตุลาการจะตัดสินคดีความอย่างยุติธรรม และอยากฝากกับพี่น้องประชาชนทุกคนว่าต่อให้มันจะน่าเบื่อขนาดไหน ก็อย่าลืมที่จะตั้งคำถามว่ามันเกิดอะไรขึ้นกับสังคม กล้าที่จะแย้งในเรื่องไม่ถูกต้อง และไม่อยากให้ลืมพี่น้องของเราที่อยู่ในเรือนจำ ทุกคนที่โดนดำเนินคดีทางการเมืองว่าพวกเขากำลังรอให้เราออกมาเรียกร้องแทนพวกเขาที่อยู่ข้างใน