ผบ.ทบ. ลงนามคำสั่งยกเลิก ‘ศูนย์ธำรงวินัย’ มีผล 23 มิ.ย. 66 เพราะ ‘ความผิดฐานการกระทำที่โหดร้ายไร้มนุษยธรรม ย่ำยีศักดิ์ศรีความป็นมนุษย์’ ที่บัญญัติไว้ใน พ.ร.บ.ป้องกันซ้อมทรมานฯ คลุมเครือ และมี พ.ร.บ.วินัยทหาร อยู่แล้ว

27 มิ.ย. 2566 เว็บไซต์สำนักข่าวอิศรา ตรวจสอบเอกสารพบว่า เมื่อ 23 มิ.ย.ที่ผ่านมา พล.อ.ณรงค์พันธ์ จิตต์แก้วแท้ ผู้บัญชาการทหารบก (ผบ.ทบ.) ได้ลงนามในคำสั่งกองทัพบก ที่ 203/2566 เรื่องยกเลิกคำสั่ง ทบ. เกี่ยวกับการดำเนินการฟื้นฟูวินัยกำลังผลที่กระทำความผิดและประพฤติตนไม่เหมาะสม โดยศูนย์ดำรงวินัย ทบ. ซึ่งมีผลไปแล้วตั้งแต่วันที่ 23 มิ.ย. 

ทั้งนี้ การยกคำสั่ง ทบ. เกี่ยวกับการดำเนินการฟื้นฟูวินัยกำลังผลที่กระทำความผิดและประพฤติตนไม่เหมาะสมโดย ศูนย์ดำรงวินัยทหารบกดังกล่าวเป็นผลมาจากเมื่อวันที่ 25 ต.ค. 2565 มีประกาศในราชกิจจานุเบกษาเกี่ยวกับ พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ. 2565 มีผลบังคับใช้เมื่อ 22 ก.พ.2566

โดย พ.ร.บ.ฯ ดังกล่าวมีการกำหนดฐานความผิดออกเป็น 3 ลักษณะความผิด คือ ความผิดฐานกระทำทรมาน ความผิดฐานกระทำการที่โหดร้ายไร้มนุษยธรรม หรือย่ำยีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ และความผิดฐานทำให้บุคคลสูญหาย

เบื้องต้น กพ.ทบ.พิจารณาแล้วเห็นว่า การดำเนินการฟื้นฟูวินัยกำลังพลที่กระทำความผิดและประพฤติตนไม่เหมาะสมโดย ศูนย์ดำรงวินัย ทบ. ที่ผ่านมามีการปฏิบัติที่เป็นไปด้วยความเรียบร้อยไม่พบปัญหาข้อขัดข้อง และเรื่องเกี่ยวกับการทำร้ายร่างกาย หรือการทรมานผู้ที่เข้ารับการฝึกดำรงวินัย

อย่างไรก็ตาม เนื่องจากตาม พ.ร.บ.ฯ กล่าวในข้อ 2.2 มีการกำหนดความผิดฐานการกระทำที่โหดร้ายไร้มนุษยธรรม หรือย่ำยีศักดิ์ศรีความป็นมนุษย์ ซึ่งยังไม่มีคำจำกัดความที่ชัดเจนว่าการกระทำลักษณะใด จะเป็นความผิดตามฐานความผิดนี้ ประกอบกับการลงทัณฑ์แก่กำลังพลที่กระทำผิดวินัยทหารมี พ.ร.บ.ว่าด้วยวินัยทหาร พ.ศ. 2476 เป็นหลักเกณฑ์ในการดำเนินการอยู่แล้ว และการฟื้นฟูวินัยกำลังพลที่กระทำความผิดหน่วยต้นสังกัดสามารถดำเนินการได้โดยตรง เช่น การฝึกบุคคลท่ามือเปล่าหรือการฝึกแถวชิด เป็นต้น 

จึงเห็นสมควรเสนอเรื่องต่อ ผบ.ทบ. เพื่อยกเลิกคำสั่ง ทบ. เกี่ยวกับการดำเนินการฟื้นฟูวินัยกำลังผลที่กระทำความผิดและประพฤติตนไม่เหมาะสมโดย ศูนย์ดำรงวินัย ทบ. และให้ดำเนินการฟื้นฟูวินัยกำลังพลที่กระทำความผิดและประพฤติตนไม่เหมาะสม ตาม พ.ร.บ.ว่าด้วยวินัยทหารฯ โดยเคร่งครัดต่อไป 

สำหรับกฎการลงทัณฑ์ 5 สถาน ตามมาตรฐาน พ.ร.บ.วินัยทหาร พ.ศ. 2476 เริ่มจากเบาไปหาหนัก

1.ภาคทัณฑ์ หรือ ทำทัณฑ์บน

2. ทัณฑกรรม ด้วยการ ให้ทำงานสุขา การโยธา อยู่เวรยาม

3. กักตัวให้อยู่ในสถานที่ใดสถานที่หนึ่ง

4. กักขัง ถูกขังในที่ควบคุม

5. จำขัง เข้าเรือนจำทหาร ซึ่งถือว่าเป็นโทษรุนแรงที่สุดและ วินัยทหาร 9 ข้อ 

สำหรับการจัดตั้งศูนย์ดำรงวินัย ทบ. เริ่มตั้งแต่ปี 2562 สมัย พล.อ.อภิรัตน์ คงสมพงษ์ อดีต ผบ.ทบ. และมีการปรับปรุงแก้ไขเพื่อให้การดำเนินการเกิดความเหมาะสม โดยการจัดตั้งศูนย์ดำรงวินัยฯ มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นมาตรการในการจัดการระวังรักษาวินัยทหาร ซึ่งมีใช่การลงทัณฑ์ แต่เป็นการฟื้นฟูกำลังพลที่กระทำผิดให้มีวินัยดีขึ้น เกิดความสำนึกที่ดีในการปฏิบัติหน้าที่อันจะเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงาน ตลอดจนสร้างความเป็นทหารอาชีพให้แก่กำลังพล ประกอบกับที่ผ่านมาการปฏิบัติของศูนย์ดำรงวินัยฯ เป็นไปด้วยความเรียบร้อย ไม่ส่งผลกระทบต่อกำลังพลที่เข้ารับการฟื้นฟูวินัยทหาร