ท่านผู้มีเกียรติที่เคารพรักทั้งหลาย ผมมีความยินดีอย่างยิ่งที่ได้รับเกียรติมาเป็นประธานในพิธีในวันนี้ และขอขอบคุณทุกท่านที่ได้มาร่วมพิธีสำคัญครั้งนี้ด้วย สำหรับเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ 2535 นอกจากญาติมิตรของผู้เสียชีวิตและผู้บาดเจ็บจะเป็นผู้สูญเสียแล้ว ประชาชนทั่วไปผู้รักประชาธิปไตยและรักสันติก็ต้องร่ำให้กับผลของความรุนแรงในการห้ำหั่นกันของคนไทยด้วยกันเองในเหตุการณ์ครั้งนั้น เพียงเพราะความคิดเห็นที่ต่างกันในการปกครองบ้านเมือง ระหว่างผู้ใช้อำนาจปกครองกับประชาชนผู้เป็นเจ้าของอำนาจที่แท้จริง ทุกครั้งที่มีเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์ที่มีผลเป็นการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง สังคมที่มีปัญญาจะต้องนำมาเป็นบทเรียนให้ได้ว่าการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าจะเรียกว่า ปฎิรูป ปฎิวัติ อภิวัฒน์หรือคำอื่นใดก็แล้วแต่ สามารถเกิดขึ้นได้ตามวิถีทางที่เป็นอารยะ อย่างเช่นวิถีประชาธิปไตย และต้องใช้บทเรียนนั้นป้องกันมิให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโดยใช้ความรุนแรงขึ้นอีก เป็นที่น่าเสียดาย ที่คณะกรรมการอิสระตรวจสอบเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ ๒๕๓๕ ซึ่งผมเป็นกรรมการอยู่ด้วยได้รายงานผลการตรวจสอบต่อรัฐบาลไปแล้ว แต่ถูกเก็บเงียบไว้ที่กระทรวงกลาโหมไม่มีการเปิดเผยต่อสาธารณชน ความสูญเสียของประเทศชาติและประชาชนในครั้งนั้นแทบจะสูญเปล่า ไม่ได้นำมาใช้ประโยชน์ในแง่เป็นบทเรียน เพราะจากปี 2535 ถึงปี 2553 ความรุนแรงก็เกิดขึ้นอีกจนเป็นเหตุให้คนต้องล้มตายและบาดเจ็บจำนวนมาก จากการห้ำหั่นของคนชาติเดียวกันนับเป็นเรื่องที่น่าเศร้าใจอย่างยิ่ง โดยปกติเมื่อมีเหตุสูญเสียบาดเจ็บล้มตายจากฝีมือของคนจะต้องมีผู้รับผิดชอบ เป็นหน้าที่ของรัฐ โดยกระบวนการยุติธรรมจะต้องค้นหาความจริงและจัดการกับผู้นั้น แต่บ้านเรากระบวนการยุติธรรมพิกลพิการประชาชนไม่เชื่อถือศรัทธา เพราะจนถึงขณะนี้ยังหาผู้รับผิดชอบไม่ได้ทั้งเหตุการณ์ปี 2535 และปี 2553 จนต่างชาติต้องทวงถาม เมื่อกระบวนการยุติธรรมปกติไม่ทำงาน พึ่งไม่ได้ หลายมาตรฐานดังที่วิพากษ์วิจารณ์กัน ซึ่งคนที่ประสบหรือเกี่ยวข้องต้องเข้าสู่กระบวนการยุติธรรมด้วยตัวเองเท่านั้นจึงจะเห็นจริงว่ามาตรฐานขั้นสูงใช้กับผู้มีอำนาจและเงินตรา และก็จะลดระดับต่ำลงไปเรื่อยๆ ตามฐานะทางสังคมและเศรษฐกิจของแต่ละคน ประกอบกับถูกกดดันจากภาคส่วนต่างๆ ทั้งจากในและนอกประเทศ รัฐบาลก็ตั้งคณะกรรมการอิสระขึ้นมาอีกเพื่อตรวจสอบและค้นหาความจริงเพื่อความปรองดองในชาติ หรือ คอป. ซึ่งผมได้รับมอบหมายให้เป็นประธานด้วย และคราวนี้จะรายงานทุกขั้นตอน จะทำเป็นทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษและเผยแพร่ให้สาธารณชนทราบ เพื่อจะได้รู้ความจริงที่เกิดขึ้นจะได้เป็นบทเรียนที่มีคุณค่าของสังคมไทย ท่านผู้มีเกียรติครับ เชื่อไหมครับว่างานนี้ไม่ง่ายเลย เพราะเราไม่ใช่เจ้าพนักงาน ไม่มีอำนาจ ไม่มีเครื่องมือเหมือนเจ้าพนักงาน เราได้แต่ขอร้องขอความร่วมมือ แม้บางหน่วยไม่ให้ความร่วมมือก็ตาม เราต้องการทำให้ทุกฝ่ายเชื่อว่าเราไม่ได้อยู่ข้างใดข้างหนึ่ง เราต้องการค้นหาความจริงเพื่อสรุปบทเรียน และข้อเสนอแนะเพื่อนำไปสู่ความปรองดองของคนในชาติ เราไม่ต้องการค้นหาคนว่าใครผิดใครถูกเพราะไม่ใช่หน้าที่ แต่เราต้องการค้นหาความ คือความจริงว่าเหตุการณ์รุนแรงพัฒนามาจากเหตุอะไร อย่างไร จะได้แก้ไขได้ตรงจุด เพราะไม่ว่าความขัดแย้งของมนุษย์จะเกิดจากตัณหาหรือมานะ หรือทิฐิ ล้วนมีวิธีการแก้ไขที่ต่างกันไป ผู้มีปัญญาเท่านั้นที่จะแก้ไขปัญหาได้โดยไม่ใช้อารมณ์และความรุนแรง ซึ่งมักใช้กันในหมู่โจรและคนพาล ดังนั้นผู้ที่มีอาวุธอยู่ในมือ ถ้าใช้ปัญญาก็จะไม่แก้ปัญหาบ้านเมืองด้วยการยึดอำนาจหรือรัฐประหาร ที่ผ่านมา ข้อเสนอต่างๆ ที่คอป.ทยอยเสนอไปยังรัฐบาล แม้ไม่ได้รับการตอบสนองในทางที่ดีนัก เราก็จะทำต่อไปจนบรรลุภารกิจในการตรวจสอบและค้นหาความจริง ส่วนภารกิจในการสร้างความปรองดองของคนในชาติเป็นของรัฐบาลที่จะต้องดำเนินการ โดยดับโมหะและโทสะก่อนแล้วให้อภัย ใช้ความจริงใจ และใช้เครื่องมือทั้งหลายที่มีอยู่มากมายทั้งคนและงบประมาณ เพื่อการนี้อย่างเอาจริงเอาจัง ที่สำคัญอีกประการหนึ่ง ต้องพัฒนาระบบกระบวนการยุติธรรมทางอาญา ให้เป็นที่เชื่อถือศรัทธาของประชาชนว่าสามารถจัดการปัญหาคอร์รับชั่นได้ คนโกงต้องถูกลงโทษทุกคน ไม่ว่าจะมีฐานะระดับไหน ไม่ปากว่าตาขยิบ ไม่ลูบหน้าปะจมูก ไม่ลูกท่านหลานเธอ ยิ่งโทษหนักยิ่งต้องไม่มีนิรโทษกรรม ปัญหาการคอร์รัปชั่นจึงจะเบาบางลง ไม่เป็นเหตุให้อ้างเพื่อเปลี่ยนแปลงแบบอนารยะอีก ในส่วนของประชาชนนั้น ถ้าท้องอิ่ม นอนหลับ มีความปลอดภัยในชีวิต ร่างกายและทรัพย์สิน และได้รับการปฎิบัติจากรัฐและเจ้าหน้าที่ของรัฐอย่างเป็นธรรมเท่าเทียมและทั่วถึงแล้ว เขาก็ย่อมให้อภัยกันได้ เพราะเป็นการให้ทานที่ยิ่งใหญ่ ซึ่งใครๆ ก็อยากเป็นผู้ยิ่งใหญ่ สันติสุขก็เกิดในสังคมนี้ได้ สุดท้ายนี้ ขอให้ดวงวิญญาณของบรรดาผู้ล่วงลับในเหตุการณ์พฤษภาทมิฬจงไปสู่สุขคติไม่ต้องกังวลห่วงใยประเทศชาติ เพราะคนที่อยู่ข้างหลังจะช่วยกันดูแลบ้านเมืองเอง ขอให้พวกเราตั้งจิตร่วมกันขอพรจากพระและสิ่งที่เคารพนับถือ ช่วยให้ชาติไทยสงบและเจริญรุ่งเรืองตลอดไป.