ทอ.ยกเลิกใช้พื้นที่สนามบินเสรีไทย หรือสนามบินนาคู จ.กาฬสินธุ์ ทำโครงการปลูกพืชเศรษฐกิจ เพื่อนำรายได้มาเป็นสวัสดิการให้ข้าราชการทหาร หลังถูกชาวบ้านคัดค้าน เหตุเป็นพื้นที่ทางประวัติศาสตร์ กังวลสารเคมีลงสู่แม่น้ำ กระทบวิถีชีวิต 

สืบเนื่องจากเมื่อ 19 ก.ย. 2565 สำนักข่าว 'ไทยพีบีเอส' รายงานว่า ประชาชนและผู้นำชุมชน ต.นาคู อ.นาคู จ.กาฬสินธุ์ รวมตัวคัดค้าน หลังมีจดหมายจากกองทัพอากาศจะทำโครงการปลูกไร่อ้อย 100 ไร่ ภายในสนามบินเก่า หรือที่ชาวบ้านเรียกขานว่า “สนามบินเสรีไทย” ซึ่งอยู่ในความดูแลของกองบิน 23 จ.อุดรธานี โดยอ้างว่ารายได้จากค่าเช่ามาเป็นสวัสดิการแก่ข้าราชการทหาร 

ชาวบ้านส่วนใหญ่คัดค้านเนื่องจากมองว่าเป็นพื้นที่ที่มีประวัติศาสตร์ และมีความกังวลเรื่องผลกระทบทางสิ่งแวดล้อม เพราะหากมีการปลูกอ้อย สารเคมีจะไหลลงน้ำห้วยมะโน ซึ่งเป็นแหล่งน้ำเพื่อการเกษตร และผลิตประปาในชุมชน นอกจากนี้ พื้นที่ดังกล่าวยังอยู่ใกล้โรงพยาบาลนาคูอีกด้วย

ภาพประชาชนในพื้นที่รวมตัวคัดค้าน

20 ก.ย. 2565 สำนักข่าว Voice TV รายงานวันนี้ (20 ก.ย.) สืบเนื่องจากกรณีข้างต้น ทางกองทัพอากาศได้ออกมาชี้แจงโดย พล.อ.ต.ประภาส สอนใจดี โฆษกกองทัพอากาศ เปิดเผยว่า พื้นที่ดังกล่าวเป็นที่ดินราชพัสดุในความครอบครองดูแลของกองทัพอากาศ มีเนื้อที่รวมประมาณ 510 ไร่ โดยปัจจุบันกองทัพอากาศใช้ประโยชน์พื้นที่ในภารกิจการฝึกบินทางยุทธวิธีเป็นประจำทุกเดือน และได้อนุญาตให้หน่วยงานราชการร่วมใช้ประโยชน์พื้นที่บางส่วน อาทิ อนุญาตให้สาธารณสุขอำเภอนาคู จัดตั้งโรงพยาบาลนาคู เมื่อปี 2552 และเปิดให้บริการเมื่อปี 2556 ใช้พื้นที่รวมประมาณ 25 ไร่ และสนับสนุนพื้นที่สำหรับการจัดงานประเพณีประจำปีต่างๆ ของชุมชน

สำหรับพื้นที่ที่ถูกคัดค้านนั้น กองทัพอากาศได้อนุมัติให้กองบิน 23 ใช้ประโยชน์เพื่อจัดสวัสดิการปลูกพืชเศรษฐกิจ และพืชทดแทนพลังงาน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ข้าราชการชั้นผู้น้อย ที่จะสามารถเข้าใช้พื้นที่ว่างเปล่าในการเพาะปลูก มิได้เอื้อแก่บุคคลใดบุคคลหนึ่งหรือกลุ่มทุนใดๆ ซึ่งนอกจากการใช้ประโยชน์ในด้านสวัสดิการแล้ว ยังจะเป็นการป้องกันการบุกรุกที่อาจนำมาซึ่งปัญหาอื่นๆ ในอนาคตอีกด้วย

โดยพื้นที่โครงการฯ จะใช้พื้นที่ว่างเปล่าด้านข้างรันเวย์สนามบิน ซึ่งไม่กระทบต่อโครงสร้างพื้นฐาน หรือสนามบินเดิม และไม่กระทบต่อร่องรอยประวัติศาสตร์ของสนามบินแต่อย่างใด
นอกจากนี้ แม้จะอยู่ใกล้กับอ่างเก็บน้ำห้วยมะโน แต่ก็มีแนวทางการป้องกันคือการใช้เครื่องจักรและแรงงานคนในการกำจัดวัชพืช อีกทั้งพืชที่ปลูกคืออ้อย ซึ่งเป็นพืชชนิดเดียวกับที่ปลูกอยู่ในบริเวณใกล้เคียงอยู่แล้ว

อย่างไรก็ตาม กองทัพอากาศตระหนักถึงความไม่สบายใจและข้อกังวลของประชาชนในพื้นที่ จึงได้มีคำสั่งให้ระงับการดำเนินโครงการดังกล่าว และให้ข้าราชการที่เข้าร่วมโครงการฯ นำรถแทรกเตอร์ ตลอดจนอุปกรณ์ต่างๆ ออกนอกพื้นที่แล้ว พร้อมส่งผู้แทนเข้าหารือกับส่วนราชการและผู้นำชุมชน เพื่อชี้แจงข้อเท็จจริง และทำความเข้าใจถึงเจตนารมณ์ที่แท้จริงของกองทัพอากาศโดย ทอ.พร้อมร่วมมือกับส่วนราชการ ผู้นำชุมชน และประชาชนในพื้นที่ ในการรักษาประวัติศาสตร์อันสำคัญของสนามบินเสรีไทย ให้คงคุณค่าสืบต่อไป

ไทยพีบีเอส ระบุถึงประวัติศาสตร์จากคำบอกเล่าของประชาชนใน ต.นาคู ว่า ชาวบ้านมีความผูกพันกับสนามบินเสรีไทยมายาวนานกว่า 70 ปี เพราะเคยเป็นสนามบินลับ สำหรับใช้เป็นฐานปฏิบัติการ ของขบวนการเสรีไทยในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 เพื่อต่อต้านกำลังพลของญี่ปุ่น

ซึ่งมีการสร้างสนามบินเสรีไทยเพื่อเป็นที่ขึ้น-ลงของเครื่องบินฝ่ายพันธมิตร ในการขนส่งอาวุธยุทธภัณฑ์และครูฝึก เข้ามาฝึกยุทธวิธีให้แก่พลพรรคเสรีไทย ก่อนที่สงครามโลกครั้งที่ 2 จะสิ้นสุดลงด้วยชัยชนะของฝ่ายพันธมิตร ประชาชนจึงยอมไม่ได้ที่จะให้มีการแปลงสภาพสนามบินเสรีไทยเป็นแปลงไร่อ้อย